Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2013

Μυστική σύσκεψη Μακεδόνων Ὁπλαρχηγῶν στή μονή Ἁγίου Διονυσίου Ὀλύμπου (3 Νοεμβρίου 1827)



  
   Ἡ καταστολή τς τυχος παναστάσεως τν λλήνων πού λαβε χώρα τόν πρίλιο – Μάιο το 1822, στή Νάουσα καί στήν περιοχή λύμπου - Πιερίων, νάγκασε πολλούς Μακεδόνες γωνιστές μαζί μέ τίς οκογένειές τους, νά καταφύγουν στό Νότο καί ρκετοί πό ατούς γκαταστάθηκαν στίς Βόρειες Σποράδες.
πό τότε, κτός πό λίγες μικροσυμπλοκές καί μερικές πειρατικές πιδρομές, δέν μνημονεύονται ξιόλογα παναστατικά κινήματα. Μακεδονία παρέμενε φαινομενικά συχη καί ατό κριβς κανε τούς ντιπροσώπους τν Δυνάμεων πού συζητοσαν γιά τόν καθορισμό τν συνόρων το λληνικο Κράτους, νά μήν συμπεριλάβουν στίς συζητήσεις τους, τήν Μακεδονία.
πό τίς ψυχές μως τν Μακεδόνων δέν εχε ξαλειφθε  παναστατική φλόγα καί πόθος γιά τήν λευθερία. Ο Μακεδόνες γωνιστές πού εχαν καταφύγει στό Νότο εχαν πάντοτε στραμμένα τά βλέμματά τους πρός τήν πατρίδα τους, ν πρόκριτοι, ερωμένοι καί λαϊκοί πού εχαν μείνει στόν τόπο τους, περίμεναν τήν κατάλληλη στιγμή γιά νά ξεσηκώσουν τούς λληνες ναντίον τν Τούρκων.


   Τό Νοέμβρη το 1827, στή Μονή το γίου Διονυσίου στόν λυμπο, γίνεται μία μυστική σύσκεψη πολλν πλαρχηγν, κληρικν καί προκρίτων κυρίως πό τήν περιοχή λύμπου καί Πιερίων.
Τριάντα περίπου τομα πογράφουν στίς 3 Νοεμβρίου το 1827, δύο ἀναφορές πού τίς στέλνουν στήν λληνική Κυβέρνηση. Στίς ναφορές ατές μιλνε γιά τήν νάγκη νά δράσουν στε νά πελευθερωθον τά δάφη τους καί μάλιστα τώρα, πού πρόκειται νά καθοριστον τά ρια το λληνικο Κράτους. Μιλνε γιά τήν νάγκη καί τήν προθυμία στρατιωτν καί κατοίκων τς περιοχς των γιά λευθερία καί ζητον πό τήν κυβέρνηση νά τούς νισχύσ λικά καί νά διορίσ πικεφαλς ναν νθρωπο ξιο, στο ποίου τό κύρος νά πακούουν λοι.

   Στήν πρώτη ναφορά ζητον νά τούς στείλ κυβέρνηση τόν «πατριώτην ξοχον κύριον Δημήτριον ‘Υψηλάντην», γιατί λοι ο οπλαρχηγοί κα στρατιτες τόν σέβονται καί γιατί « πήρεια (πιρροή) καί πατριωτική προθυμία «το ποκειμένου τούτου» θ κερδίσ τήν πόληψη λων καί θά διώξ «τόν όλέθριον φθόνον καί άντιζηλίαν».

   Στήν λλη ναφορά ζητον νά τούς στείλουν τόν Βαυαρό φιλέλληνα συνταγματάρχη Heideck ς «διευθυντή τν πραγμάτων» καί «μεθ’ λης τς παρεπομένης οκονομίας τν ναγκαίων ζωοτροφιν, πολεμοφοδίων και ναγκαίας θαλασσίου δυνάμεως καί πν ,τι συντείνει ες τήν κστρατείαν». Στήν ναφορά ατή τονίζουν τήν παρουσία το Heideck ς παραίτητη γιά τόν σεβασμό πού το χουν ο γωνιστές.
Δηλαδή ζητοσαν ς γενικό ρχηγό τόν ψηλάντη καί τόν Βαυαρό φιλέλληνα ς βοηθό του, πιμελητή καί πιτελάρχη.

   Τίς ναφορές ατές τίς πογράφουν γνωστοί πλαρχηγοί πως ο δερφοί Διαμαντς κα Κώστας Νικολάου, ο δερφοί Γεώργιος καί θανάσιος Σύρου, Τόλιος Λάζου, Θόδωρος Ζικας καί λλοι. πίσης πογράφουν ο γούμενοι τν μοναστηριν το γίου Διονυσίου καί τς Πέτρας λύμπου, τς μονς Μακρυρράχης το χωριο Κόκοβα τν Πιερίων καί μερικοί ερες καί πρόκριτοι τς περιοχς. Ο διασημότεροι πλαρχηγοί συνοδεύουν τήν πογραφή τους καί μέ σφράγισμα πό τό τομικό τους σφραγίδα-δαχτυλίδι.
Τά γγραφα ατά βρίσκονται στά Γενικά ρχεα το Κράτους.



πρώτη ναφορά τν πλαρχηγν πρός τήν λληνική Κυβέρνηση, χει ς ξς:

Πρός τήν Σεβαστήν μῶν Κυβέρνησιν,
νθερμος πατριωτικός ζλος, στις κίνησε το θνος μας κατά τς τυραννίας πέρ τς κοινς λευθερίας, ναζωπύρησεν πό την ρχήν ατήν λον τόν νθουσιασμόν ες τάς καρδίας τν γενναίων λυμπιακών στρατευμάτων.
Περιττόν να προσθέσωμεν ποσάκις κινήθησαν τά λυμπιακά σώματα και ποα κατόρθωσαν ες τά κινήματά των. ν σως φθόνος βασκανία τς τύχης α λλαι καταχρήσεις τν κατά καιρν διευθυντν νέκοψεν τάς εκταίας προόδους, δεν εναι βέβαια σκληροτράχηλον ποτέλεσμα τν προθέσεων τούτων των στρατευμάτων, λλά σφάλμα καθαρόν και τόπημα προξενηθέν πό τούς νοητίας.

Μέ τήν παρούσαν πισημοτάτην περίστασιν φαίνεται παραμοίωτος διος νθουσιασμός μέ λον τόν ναπαιτούμενον διάπυρον ζλον τν νταθα στρατιωτικν σωμάτων μας καί, καθ΄ σον φιλάνθρωπος συγκατάθεσις τν μεγάλων ερωπαϊκν δυνάμεων μς νθαρρύνει καί μς παρακινε να κινηθμεν πανταχόσε καί νά συγκρουτήσωμεν νέα στάδια γώνων, λλο τόσον φαίνεται νά κορυφοται μιλλα καί προθυμία τν γενναίων στρατιωτν μας.
Τίποτε δέν μπορε νά τήν ψυχράν νά τήν μποδίσ ε μή κακή προμήθεια τν τροφν, πολεμοφοδίων καί λλειψης τς ναγκαίας θαλασσίου δυνάμεως.
κρίθη λοιπόν ν μι φων καί καρδί νά ναφερθμεν προς τήν Σεβαστήν Κυβέρνησιν το θνους, παρασταίνοντες τι πό μς παιτεται ζλος καί προθυμία, πό δέ τς Σεβαστς Κυβερνήσεως παραίτητος προμήθεια τν ναγκαίων.

Καί ταν πί κεφαλς μας διορίσ ποκείμενον εσέβαστον καί ξιον νά μς δηγήσ, ποσχόμεθα ντός λίγου νά δείξωμεν κατορθώματα ξια τν λαμπρν προπατόρων μας καί νά περκτείνωμεν μέ γιγαντιαα βήματα τά ρία τς πικρατείας.

Γνωρίζει καθείς ποία στάθη λυμπιακή προθυμία ες τό νά κολουθήσωσι τάς δηγίας τν κατά καιρν διευθυντν, το τε Κωλέτη καί λλων, κατά τάς διαταγάς τς Διοικήσεως καί τι τά παρακολουθήσαντα διάφορα τοπήματα πεκατέστηνον τά κινήματά μας νωφελ.
ταν λοιπόν Σεβαστή Κυβέρνησις φροντίσ ν΄ντικαταστήσ νθρωπον ξιον καί προικισμένον πωσον μέ πολιτικά καί πολεμικά προτερήματα, μπόρε φεύκτως καί νά λπίσ ποτελέσματα νάλογα τς εχς της.

Παρόμοιον ποκείμενον καί πρός τό ποίον νά σώζεται πό μέρους τν νταθα πλαρχηγούντων καί ν γένει λων τν στρατιωτν μας τό νκον σέβας γνωρίζει τόν πατριώτην ξοχον κύριον Δημήτριον ψηλάντην.
πήρεια καί πατριωτική προθυμία το ποκειμένου τούτου φάνη καί λλοτε, στε νά κερδίσ λη τήν πόληψιν μν καί τν συστρατιωτν μας. Καί διά νά φαιρέσ φ΄μν τόν λέθριον φθόνον καί ντιζηλίαν εναι καλόν νά συγκατατεθ Σεβαστή Κυβέρνησις διορίζουσα τόν πατριώτην τοτον, διά νά συμβον καί εκταα ποτελέσματα.
Ες πν δέ ναντίον ς εναι Σεβαστή Κυβέρνησις βεβαία τι δέν μπορε νά κατορθωθ τίποτε καί θέλει ποκτήσει τήν δικαίαν γανάκτησιν και αώνιον πικράν κατάκρισιν πό λους ν γένει τους Θετταλολυμπίους λαούς, οτινες πό τήν ρχήν τς παναστάσεως ψυχή πλέον ως τήν σήμερον δέν τους μεινεν..
 
τ 3 Νοεμβρίου 1827                                                                             
κ το στρατοπέδου το κατά τήν                                                               
Σεβαστήν Μονήν το γ. Διονυσίου
ν λύμπου                                                                    
καί μέ τό νκον σέβας μένομεν
ο συμπολται καί πλαρχηγοί  
λύμπιοι 




Διαμαντής Γ. νικολάου
ουάνης σβορόνος
θανάσιος σύρου
Το Κο (
σως Τόλιος Κότας)
λά(μ)προς μάνταλος
Γιαννούλας Μάν(τ)ζαρης
Τόλιος Λάζως
Μιχάλης πιτζηάβας
Θεόδωρος Ζηάκα
Λιάπης Γεωργιάδης Γραμματεύς
Παπαθίμηος
Διονύσιος
γούμενος μακρις ράχης
Πέτρου γεόργι

γιόργος λώλου 
νικόλαος μανόλι
γούμενος το γίου Διονυσίου μεθόδιος Πίτζιαβας
Ιωάνης σβορόνος (τό
διο νομα τό βρίσκουμε καί στην ρχή τν πογραφν)
ναγνώστι γεοργήου
γηόργηος σιρόπολος
Κώστας Νικολάου
γούμενος σαμουήλ πέτρας
Νικόλαος φράγγου
κόστας διμολάζως
παντεληός
ωάνου
δημήτρη θεωδόρου
ναγνώστης παπαζήση
γηοργάκης λιόλιος
σταμάτη γραμένο
Παπακοσμ
ς Πέτρας
ναγνόστης χασκάρα
γιόργις μποσταντζής
ντονάκη διαμαντή

Στήν λλη ψη το φύλλου: Πρός τήν Σεβαστήν μν Κυβέρνησιν θεν ερίσκεται.

Στή δεύτερη ναφορά τν πλαρχηγν, διαβάζουμε:

Πρός τήν Σεβαστήν μῶν Κυβέρνησιν,
πειδή καί παροσα περίστασις παιτε ταχύτητα ες τά πράγματα το θνους πρός χύρωσιν τν μερν τς πικρατείας ναντίον το χθρο διά τν πλων, νάγκη πσα διά νά εδοκιμήσ κστρατεία μας καί χι καθώς πολλάκις συγκεντρωθέντες διελύθημεν πό τε τάς λλείψεις τν πολεμικν μέσων καί τν τοπημάτων τν κατά καιρν διευθυντν.
Διό παρακαλομεν νά μς διορισθ διευθυντής τν πραγμάτων μας συνταγματάρχης κύριος ϊντέκ μεθ΄ λης τς παρεπομένης οκονομίας τν ναγκαίων ζωοτροφιν, πολεμοφοδίων καί ναγκαίας θαλασσίου δυνάμεως καί πν ,τι συντείνει ες τήν κστρατείαν μας. Τόν ποον τοτον φιλέλληνα ζητομεν πιμόνως παρά τς Σ. Κυβ. νά μς τόν στείλ, πού χωρίς ατόν ες τόν ποον σώζουν κ μέρους μν τν στρατιωτν μας λων καί μες τήν νήκουσαν πιρροή καί σέβας, καί εν΄δύνατον λλος τις τν διευθυντν να τελεσφορήσ καί νά ποβον ασια ποτελέσματα καί προχωροντες γιγαντιαίως περεκτείνοντες καί ατά τά ρια τς έπικρατείας.
Ες πν δέ ναντίον θέλει χει Κυβ. τήν αώνιον κατάκρισιν πό λους τούς άθώους Θετταλολυμπίους λαούς,
τ 3 Νοεμβρίου 1827                                                                           
κ το στρατοπέδου το κατά τή                                                               
Σεβαστήν Μονήν το γ. Διονυσίου                                                          
ν λύμπου

καί μέ τό νκον σέβας μένομεν
ο συμπολται καί πλαρχηγοί
λύμπιοι
  
Διαμαντής Γ. νικολάου
θανάσιος σύρου
Το Κο
(σως Τόλιος Κότας)
λά(μ)προς μάνταλος
Γιαννούλας Μάν(τ)ζαρης
Μηχάλης πιτζηάβας
Λιάπης Γεωργιάδης Γραμματεύς
ργίρι ….(δυσανάγνωστη λέξη)
ουάνης σβορόνος
παπαγιάνις
γιόργις λώλου
θεόδωρος ζηάκα
Δίμος νικολάου
…….. ζηάκα
(δυσανάγνωστη λέξη)
παπαευθήμηος
γιργίου μιχάλη
Παπακοσμ
ς Πέτρας
Διονύσιος
γούμενος μακρις ράχης
Πέτρου γιόργι
Τόλιος Λάζως
γούμενος το γίου Διονυσίου μεθόδιος Πίτζιαβας
γούμενος σαμουήλ πέτρας
ναγνώστης χασκάρα
γιοργάκις λιόλιος
κόστας δίμος λάζως
γιάνης πετραχίλας
ναγνώστι γεοργήου
τόλιος μιχάλις
ναγνώστης παπαζήση
γηόργηος συρόπολος
κόστας νικολάου
σταμάτη γραμένο
παντεληός
ωάνου
δημήτρη θεοδόρου


στήν λλη ψη το φύλλου γράφει: Πρός τήν Σεβαστήν μν Κυβέρνησιν θεν ερίσκεται.

Heideck σέ πάντηση πο στειλε στος πλαρχηγούς, δέχεται μέ εχαρίστηση τήν πρότασή τους. πειδή μως εχε φτάσει στήν λλάδα Καποδίστριας, τούς παρακινε νά πευθυνθον σέ ατόν, καί τούς πόσχεται τι θά συνδράμ μέ εχαρίστηση, σο μπορε.
Τό γράμμα το Heideck εχε μερομηνία «Πόρος, τήν 10 ανουαρίου 1828», καί στήν πίσω ψη το φύλλου γράφει: «Πρός τούς Κυρίους Κυρίους πλαρχηγούς καί Προκρίτους τν Θετταλολυμπίων, ες λυμπον.»


Τόν Δεκέμβριο το 1827 ο πλαρχηγοί Διαμαντς καί Κώστας Νικολάου, Τόλιος Λάζου καί Γεώργιος Συρόπουλος, μεταβαίνουν στή Σκόπελο καί πικοινωνον γραπτς μέ τούς πληρεξουσίους τους, τόν ρχιμανδρίτη Κωνστάντιο, τόν ρχιμανδρίτη ρσένιο, τόν ναστάσιο λεν καί τόν ωάννη Περικλέα, καί προσπαθον νά μεταφέρουν πό τή Μακεδονία στή Νότια λλάδα τά γυναικόπαιδα τν γωνιστν, γιά νά διευκολύνουν μία νδεχόμενη παναστατική κίνηση. Γιά τό σκοπό ατό ζητον νά τούς ξασφαλιστ μία μικρή γολέτα, στε νά μεταφερθον τά γυναικόπαιδα.

Μετά τήν νάληψη τς ξουσίας πό τόν Καποδίστρια, ο πληρεξούσιοι τν Μακεδόνων, ποβάλλουν στόν Κυβερνήτη λα τά γγραφα τν πλαρχηγν, καθς καί ντίγραφο πό τήν πάντηση το Heideck, καί ζητον τή συμπαράστασή του γιά τή δικαίωση τν πόθων τν Μακεδόνων.

Τό γγραφο μέ τό ποο τά διαβιβάζουν εναι τό ξς:

ξοχώτατε,
Ο πλαρχηγοί το λύμπου δηγούμενοι πό προλαβόντα παραδείγματα (διά νά βάλωσι βάσιν τς προμηθείας τν ναγκείων ες τήν ρετήν νδρν ποδεδειγμένων) ναγκάσθησαν νά καταφερθσιν ες τό ψος τν γτοσεν πανταχόσε. λλ΄ δη, τε ποστήριξις τν λπίδων πό τήν πατρικήν κηδεμονίαν τς ξοχότητός σας μψυχώνει το Πανελλήνιον, πρεπε ν΄ ναφερθσι κατ΄ξίαν.
Διό καί παρακαλομεν θερμς ο ποσημειούμενοι Πληρεξούσιοί των νά συγκαταβτε ες τό ζήτημα ποβλέποντες καί τήν προθυμίαν των πέρ λευθερίας καί τήν φιλανθρωπίαν πρός τούς κε πολλυμένους λαούς.
κύριος ϊδέκερ κατά τό γκλειστον ντίγραφον δεικνύει κραν προθυμίαν.
ν Αγίν, τήν 23 ανουαρίου 1828
Καί μέ βαθύτατον σέβας διαμένομεν
Ε
πειθέστατοι πολται
Κωνστάντιος
ρχιμανδρίτης
ναστάσιος λεών
ωάννης Περικλς

   Ο Μακεδόνες καί ο Θεσσαλοί πλαρχηγοί συνέχισαν τίς κκλήσεις τους πρός τόν Καποδίστρια, χωρίς μως αποτέλεσμα. Τόν Νοέμβριο το 1828, ταν ψηλάντης ξεστράτευσε στήν νατολική Στερεά, ο Μακεδόνες πλαρχηγοί τοῦ ἔστειλαν ντιπροσώπους μέ νέες προτάσεις γιά τήν ναζωπύρωση το γώνα στήν Μακεδονία.
πάντηση το ψηλάντη μως ταν ρνητική καί σέ ατό ταν σύμφωνος καί Καποδίστριας. Δέν συνέφερε κατά τή γνώμη του, πέκταση τν πιχειρήσεων σέ μακρινές περιοχές χωρίς νά μπορον νά τίς ξασφαλίσουν καί μάλιστα τή στιγμή πού ο ντιπρόσωποι τν Δυνάμεων στόν Πόρο συζητοσαν σχετικά μέ τά ρια τοῦ λληνικο κράτους.


   Ὅταν τόν ούλιο το 1829, στήν Δ’ θνοσυνέλευση, Διαμαντς Νικολάου ξ νόματος τν Θεσσαλομακεδόνων πρόσφερε στόν Καποδίστρια τήν πληρεξουσιότητα, κενος τόν εχαρίστησε, λλά ταυτόχρονα το δήλωσε τι δέν μποροσε νά τή χρησιμοποιήσ.
τύχη τς πατρίδας των (δηλαδή τς Μακεδονίας καί τς Θεσσαλίας), το γραφε τότε, ξαρτται μόνο πό τίς Μεγάλες Δυνάμεις καί το συνιστοσε, πως καί προηγουμένως, νά διατηρήσουν καλές σχέσεις μέ τούς Τούρκους καί νά λπίζουν γιά τό μέλλον στή θεία πρόνοια καί στή δικαιοσύνη τν Δυνάμεων…

τσι κατέληξε καρπη ατή προσπάθεια τν Μακεδόνων πλαρχηγών γιά τήν ναζωπύρωση το παναστατικο γνα στή Μακεδονία. Ο Μακεδόνες πρόσφυγες γιά ρκετό χρόνο ξακολούθησαν νά μένουν στίς Σποράδες καί πολλοί πό ατούς νά λυμαίνονται πό κε ς πειρατές πιά τούς λληνες, σπου Μιαούλης, μέ διαταγή το Καποδίστρια, κατέλαβε τό ρμητήριό τους καί αχμαλώτισε πυρπόλησε τά ξοπλισμένα πλοιάριά τους.
σοι πλαρχηγοί εχαν μείνει στή Μακεδονία, προσκύνησαν τούς Τούρκους καί φρόντισαν νά ποκαταστήσουν τίς σχέσεις τους μ΄ατούς καί νά ξαναπάρουν τά ρματολίκια τους, περιμένοντας λλη κατάλληλη περίσταση, γιά νά πραγματοποιήσουν τήν αώνια πιθυμία τους· τήν πελευθέρωση καί τήν νωση μέ τό λεύθερο λληνικό κράτος…


Ο Τορκοι δεν ργησαν να ντιληφθον τι Μονή Διονυσίου εναι συνωμοτικό κέντρο τν Μακεδόνων καπεταναίων. Τό Φθινόπωρο το 1828 λεηλάτισαν και κατεδάφισαν τό μοναστήρι, πως φαίνεται πό μία ναφορά το πλαρχηγο Διαμαντ Νικολάου προς τον ψηλάντη ποφέρει μερομηνία 10 κτωβρίου 1828...


Βιβλιογραφία

Στ. Παπαδόπουλος
Μακεδονικά Σύμμεικτα, Τόμος 6ος , Θεσσαλονίκη 1965, Ε.Μ.Σ

Τὰ ἔγγραφα βρίσκονται στά Γενικά Ἀρχεῖα τοῦ Κράτους.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου