Τὰ βυζαντινὰ κάστρα τῆς Θράκης...

Τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ κάστρου τοῦ Πυθίου σὲ παλαιότερη φωτογραφία

     Μαγικὰ σημεῖα συσσωρευμένης γνώσεως παλαιοτέρων ἐποχῶν καὶ αἴσθησης ζωῆς τοῦ παρελθόντος ἀποτελοῦν τὰ κάστρα. Ἡ γεωγραφία τοῦ χώρου καθορίζει τὸν τόπο τους, τὰ ὑλικὰ τῶν βουνῶν καθορίζουν τὸ κτίσιμό τους, τὸ χρῶμα τῆς πέτρας καθορίζει τὸ χρῶμα τους. Τὰ ἐρειπωμένα κάστρα μὲ τοὺς ἀκανόνιστους ὄγκους τους δύσκολα μπορεῖς νὰ τὰ ξεχωρίσῃς· ἀπὸ μακριὰ μοιάζουν νά ΄χουν γίνῃ ἕνα μὲ τὰ βράχια καὶ τὴν πέτρα τῆς περιοχῆς. Ἡ ἐπέμβαση τοῦ ἀνθρώπου δέθηκε μὲ τὸ ἔργο τῆς φύσεως. 
Ὁ Προκόπιος τὸν 6ο αἰ., ἀναφέρει ὁτι στὰ Βαλκάνια, ὑπάρχουν τουλάχιστον 600 σημεῖα στὰ ὁποῖα κτίσθηκαν κάστρα ἢ βελτιώθηκαν τὰ τειχίσματα τους, ἀπὸ τὸν Ἰουστινιανό. Τὰ περισσότερα ἀπὸ αὐτὰ τὰ σημεῖα ἔχουν πλέον ταυτισθεῖ. 

Ἡ Θράκη αἱμοδότης τῶν ἀγώνων...

Δρόμος στὴ Σωζόπολη, 1933

     H Θράκη, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, υπήρξε μια σημαντική κοιτίδα του ελληνισμού. H γειτνίασή της με τις Παραδουνάβιες ηγεμονίες και τη Ρωσία, καθώς και η εκτεταμένη θρακική παραλία της Μαύρης Θάλασσας μετέτρεψαν την Ανατολική και Βόρεια Θράκη σε μεγάλο αιμοδότη των αγώνων. O τέταρτος μυημένος στη Φιλική Εταιρεία ήταν ο Αντ. Κομιτζόπουλος από τη Φιλιππούπολη. Μεγάλο μέρος των ομογενών της Οδησσού είχε θρακική καταγωγή, όπως ο Μαρασλής από τη Φιλιππούπολη και οι αδελφοί Κουμπάρη από τη Μεσημβρία. Οι παραθαλάσσιες πόλεις της σημερινής Βουλγαρίας -Μεσημβρία, Αγχίαλος, Σωζόπολη, Βάρνα- προσέφεραν ουσιαστική στήριξη στη Φιλική Εταιρεία. Ενα από τα σημαντικότερα παραρτήματα της Εταιρείας υπήρξε αυτό της Αδριανούπολης.

Καὶ τὰ τραγούδια λόγια εἶναι, τὰ λὲν' οἱ πικραμένοι…

Ὄλυμπος 1900, ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ LIFE, © Time Inc

«

«Μὴ μὲ μαλλώνεις Κίσσαβε, κονιαροπατημένε·

ἐγώ ‘μαι ὁ γέρο – Ἔλυμπος στὸν κόσμο ξακουσμένος…» 1*

     Στὸ περίφημο Κλέφτικο τραγοῦδι, ποῦ μαλλώνει ὁ Ὄλυμπος μὲ τὸν Κίσσαβο, καυχιέται ὁ Ὄλυμπος γιὰ τὶς καινούργιες δόξες του, τὶς Κλέφτικες, καὶ καταφρονεῖ τὸν Κίσσαβο τὸν κονιαροπατημένο· δὲν βλέπουμε ὅμως τοῦ Κισσάβου τὴν κατηγορία, καὶ μοναχὰ τοῦ Ὀλύμπου τὴν ἀπολογία μᾶς παραδίνει.  Δὲν ἔχουμε λοιπὸν ἕνα συνέρισμα μὲ ἴσα τὰ ὅπλα, γιὰ τὸ ποιό βουνὸ ἔχει τὴν πιὸ μεγάλη δόξα γιὰ τὶς Κλεφτουριές. Ὁ καυγᾶς ποὺ περιγράφει ὁ ποιητὴς εἶναι καὶ καυγᾶς παραστατικὸς ἑνὸς φυσικοῦ φαινομένου, μία μυθοπλαστικὴ προσωποποιΐα, σὰν τὶς ἀνάλογες ἀρχαῖες ἑλληνικές. Ὁ ποιητὴς ἐξηγάει τῆς φύσης τὸ φαινόμενο μὲ νοῦ ποιητικό. Τέτοια τραγούδια ἔχει πολλὰ ἡ δημοτική μας ποίηση.

Οἱ βούλγαροι στὴν Θράκη - Ἀλεξανδρούπολη

    «Εἰς τὴν Ἀλεξανδρούπολιν ἡ εἴσοδος τῶν βουλγάρων ἐνεκαινιάσθη μὲ τὴν συμβολικὴν καταβίβασιν τῆς ἑλληνικῆς σημαίας καὶ τὴν καταπάτησιν ταύτης ὑπὸ τῶν βουλγαρικῶν καὶ ἀρμενικῶν ὀρδῶν(*), ἤν ἀπακολούθησαν ὄργια. Τὸν βαθμὸ τῆς κτηνωδίας τῶν βουλγαρικῶν ὀρδῶν μαρτυρεῖ τὸ πάθημα τῆς ἑξηκοντούτιδος Ἰσραηλίτιδος Σ. Ἡ. Ἄ. ἤτις ἐβιάσθη ἐπανειλλημένως καὶ ἐν συνεχείᾳ, ὑπὸ βουλγάρων ὁπλιτῶν κατὰ τὴν διάρκεια τῆς νυκτὸς τῆς 26ης πρὸς τὴν 27ην Μαΐου. Τὴν αὐτὴν τύχην ὑπέστησαν πολλαὶ ἄλλαι Ἰσραηλίτιδες καὶ Ἑλληνίδες, ἰδίως ἐκ τῶν ἐργατικῶν τάξεων. Εἰς τὴν συνοικίαν Γύφτικα ἐδολοφονήθη εἰς γέρων Ὀθωμανὸς καὶ ἐβιάσθη ἡ γραῖα σύζυγός του, εἰς δὲ τὸ χωρίον Ἀμφιτρίτην ἀπήχθησαν διὰ νυκτὸς αἱ δύο θυγατέρες τοῦ Π., διὰ νὰ εὐρεθῶσι κατὰ τὰς πρωινὰς ὥρας εἰς τὸ χωρίον Ἀγνάντια εἰς ἐλεεινὴν κατάστασιν ἐκ τῶν συνεχῶν βιασμῶν. Ὁ πατὴρ αὐτῶν θελήσας ν’ἀντισταθῇ ὑπέστη τοιαὐτην κακομεταχείρισιν, ὥστε εὐρέθη πνέων τὰ λοίσθια. (Κατάθεσις δημοδιδασκάλου Σ. Καραχούτσου)