Οἱ Παράσιτοι καὶ ἡ ἐξέλιξή τους...

   Ἡ λέξις «παράσιτος» δὲν ἦταν λέξη ἀτιμωτική. Ἀρχικὰ δήλωνε τοὺς βοηθοὺς ἢ τοὺς κατώτερους ὑπαλλήλους τῶν ἱερέων. Τὸ ἔργο τους ἦταν νὰ συλλέγουν τὸν σῖτον ἀπὸ τοὺς μισθωτὲς τῶν κτημάτων τοῦ ναοῦ, νὰ βοηθοῦν στὶς θυσίες καὶ νὰ μεριμνοῦν γιὰ τὶς προετοιμασίες τῶν ἐορτῶν. Ἡ ἐργασία τους ἦταν ὀχληρὴ καὶ ὅλοι οἱ πολῖτες προσπαθοῦσαν νὰ τὴν ἀποφύγουν.

Γιὰ τὸν λόγον αὐτόν ἔγινε νόμος ποὺ ὑποχρέωνε τὸν πολίτην νὰ ἐκλέγεται καὶ νὰ δέχεται τὴν συγκεκριμένην ὑπηρεσίαν. Μετὰ τὸ πέρας ὅμως τῆς θητείας του ὡς παράσιτος, ἀπαλλασσόταν στὸ μέλλον ἀπὸ μία δεύτερη τέτοια ὑπηρεσία.

Οἱ παράσιτοι σιτίζονταν ἀπὸ τὸν ναόν, ὅπως καὶ οἱ ἱερεῖς: «ὁ δουλεύων ἐν τῷ ναῷ καὶ ἐκ τοῦ ναοῦ τραφήσεται». 

Πιότερος ὁ Πόλεμος...

Πιότερος ὁ Πόλεμος 

Τὸ μάτι σπίθισε 

ἐπικίνδυνο, φλογισμένο

καὶ ὁ μαντατοφόρος 

ποὺ χρόνια εἶχε βουτηχτεῖ 

στὴν ἀσφυκτικὴ σιωπή

ἔστειλε τὸν μυρωμένο ἄνεμο

νὰ σιγομουρμουρίσῃ 

στοὺς συνοδοιπόρους

τῆς Λευτεριᾶς.

Καὶ οἱ σκέψεις μορφάζουνε

σὰν τὴν σκιὰ τῆς νύχτας

καὶ τὰ παμπάλαια σημάδια

ποὺ πρόγονοι λάξευσαν 

σ’αὐτὴ τὴ γῆ, θέριεψαν

καὶ ἄστραψαν μὲς στὴ λευκὴ 

ἁγνότητά τους.

Ἀχνάρια φωτιᾶς τὸ προγονικὸ αἷμα

ὁρίζει τὸ δρόμο, ἀδημονεῖ,

προστάζει

προτοῦ νεκρωθῇ 

κάθε ζωντανὸς παλμὸς

σ’αὐτὴν τὴν χώρα.

Ὁ κίνδυνος εἶναι τὸ ριζικὸ 

κάθε ἀνεξαρτησίας 

μὰ πιότερος ὁ Πόλεμος 

ἀπὸ τὴν ραγισμένη ἐλπίδα… 

Χλόη

Εἰκόνα: Ἂρης, Mars, Peter Paul Rubens, (1577 - 1640) --> www.chch.ox.ac.uk

Μακεδονικὸν Ζήτημα, Σύντομος Ἱστορία...

Μακεδονία 1849

   Ἡ Mακεδονία μὲ τὴν τόσο σημαντικὴ γεωγραφικὴ θέση ἦταν πάντα σὲ ὅλους τοὺς αἰῶνες ἓνα ἐπίμαχο θέμα· καὶ γι’ αὐτὸ χρειάστηκαν σκληροὶ καὶ αἱματηροὶ ἀγῶνες γιὰ τὴν διατήρηση τῆς ἑλληνικότητάς της. Tελευταῖος σκληρὸς ἀγώνας διεξήχθη στὶς ἀρχὲς τοῦ προηγούμενου αἰῶνα καὶ ἦταν ἕνας διμέτωπος ἀγώνας τόσο ἐναντίον τῆς τουρκικῆς κυριαρχίας ὅσο καί ἐναντίον τοῦ Βούλγαρου διεκδικητῆ. 

Ἦταν τότε ποὺ ὁ ἑλληνισμὸς τῆς Mακεδονίας μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὰ πιὸ διορατικὰ παιδιά του, ἔγραψε χρυσὲς σελίδες δόξας καὶ μεγαλείου, ἦταν τὸ ἔπος τοῦ Mακεδονικοῦ Ἀγώνα. Oἱ Mακεδονομάχοι μὲ τὴν εἰλικρινή τους πίστη στὰ μεγάλα ἰδανικὰ ἀξιώθηκαν νὰ ὑψωθοῦν ὡς τὴ σφαῖρα τοῦ μύθου καὶ τὴν πίστη τους αὐτὴ τὴ σφράγισαν, μὲ τὸν θάνατό τους· εἶχαν ἢδη ἀντικρίσει κατάματα τὸν θάνατο καὶ δὲν λογάριαζαν τὴ ζωή. Στὰ ἀπομνημονεύματα καὶ τὰ ἡμερολόγιά τους, ὁ θάνατος δὲν φαντάζει ἐπισκέπτης, ἀλλὰ σύντροφος καθημερινός…

Ἀλβανοί, Ἀρβανίτες καὶ ἡ διαστρέβλωσις τοῦ 1821.

Αλβανοί, Αρβανίτες και η διαστρέβλωση του 1821

του Κωσταντίνου Χολέβα

     Όταν διάβασα την είδηση ομολογώ ότι δεν εξεπλάγην. Αλβανικό τηλεοπτικό κανάλι παρουσιάζει αποσπάσματα από την τηλεοπτική σειρά του ελληνικού ΣΚΑΙ για το 1821 με στόχο να αποδείξει ότι οι Έλληνες είναι αλβανικής καταγωγής. Προφανώς οι γείτονες αξιοποιούν τα ανιστόρητα στοιχεία του διαστρεβλωτικού εκείνου ντοκυμανταίρ, τα οποία ταύτιζαν τους Αρβανίτες με τους Αλβανούς. Τα ολισθήματα των «μεταμοντέρνων» Ελλήνων ιστορικών αλείφουν βούτυρο στο ψωμί του Αλβανικού εθνικισμού.

Τὸ Μακεδονικὸ Παίγνιο Γεωπολιτικῆς, τοῦ Ν. Ἰ. Μέρτζου

     Ἡ Ἐταιρεία Μακεδονικῶν Σπουδῶν μὲ συνέπεια συνεχίζει τὸ κορυφαῖο ἐπιστημονικὸ καὶ ἐθνικὸ ρόλο ποὺ ἐπιτελεῖ στὰ Βαλκάνια. Οἱ ἐκδόσεις της πρωτοστατοῦν στὸ ζήτημα τῆς ἐπιστημονικῆς τεκμηρίωσης καὶ τῆς ὑπεράσπισης τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας. Στὴν τελευταία της ἐκδοση, διαβάζουμε τὴν μελέτη τοῦ Προέδρου της Νικολάου Ἰ. Μέρτζου, «Τὸ Μακεδονικὸ Παίγνιο Γεωπολιτικῆς». Η σύντομη ἀλλὰ ἒγκυρη μελέτη ἐξιστορεῖ εὐσύνοπτα τὴ διαχρονικὴ ἐξέλιξη τοῦ Ζητήματος καὶ τεκμηριώνει τὰ σοβαρὰ γεωπολιτικὰ συμφέροντα γιὰ τὰ ὁποῖα Ξένες Δυνάμεις, ἐναλλασσόμενες διαχρονικὰ μεταξὺ 1871-2012, τὸ χρησιμοποίησαν καί, μέχρι σήμερα, τὸ χρησιμοποιοῦν. Δημοσιεύει ἀδιάσειστα ἐπίσημα στοιχεῖα, συνήθως ἂγνωστα, καὶ προβαδίζει διότι καλύπτει πλήρως τὴ διαδρομὴ τοῦ Ζητήματος μέχρι τὸν Νοέμβριο 2012. 

Ἀναφέρω ἐνδεικτικά ἀποσπάσματα:

     «Στρατηγικός στόχος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, από την εποχή του Μεγάλου Πέτρου, παρέμενε σταθερά η έξοδος στις θερμές θάλασσες μέσω της Μακεδονίας, του Αιγαίου και των Στενών των Δαρδανελλίων. Προς τούτο η Ρωσία, μέχρι το 1854, επεδίωκε να χρησιμοποιήσει το ομόδοξο Γένος των Ελλήνων. Η Μεγάλη Αικατερίνη, με το περίφημο «Ελληνικό Σχέδιό» της, σκόπευε να διαλύσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να ανασυστήσει την Ελληνική Αυτοκρατορία υπό ρωσική επικυριαρχία, με Αυτοκράτορα τον εγγονό της τον οποίον σκόπιμα βάφτισε Κωνσταντίνο. Το 1770 εξαπέλυσε στον ελληνικό χώρο τα Ορλωφικά. Το 1774 επέβαλε τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, βάσει της οποίας τα ελληνικά πλοία είχαν το δικαίωμα να πλέουν ελεύθερα και να εξοπλισθούν με κανόνια υπό ρωσική σημαία. Το 1828 η Ρωσία πήρε μέρος στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου και είδε πρώτο Κυβερνήτη του πρώτου ελληνικού Κράτους τον τέως επί των Εξωτερικών Υπουργό της Ιωάννη Καποδίστρια. Το 1829, μετά τον νικηφόρο της πόλεμο κατά των Οθωμανών, επέτυχε την πρώτη αναγνώριση του ελληνικού Κράτους με τη Συνθήκη της Αδριανουπόλεως. Οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης αντιτάσσονταν, φυσικά, στο ρωσικό σχέδιο.

Τὸ παρελθὸν, ὁπλίζει τὸ μέλλον…

     Κοιτάω γύρω μου, τὴν Ἑλληνικὴ Φυλὴ πῶς μεταλλάχθηκε στοὺς αἰῶνες… Καὶ ὅμως, δὲν εἶναι μακρινὲς οἱ ἐποχὲς ποὺ περιγράφει παρακάτω ὁ Καρκαβίτσας.

Μέσα σὲ 50 σχεδὸν χρόνια, μᾶς ἔκαναν ὅση ζημιὰ δὲν κατάφεραν οἱ Τοῦρκοι σὲ τετρακόσια χρόνια σκλαβιᾶς. Μᾶς δίδαξαν νὰ περιφρονοῦμε τὸ παρελθόν καὶ νὰ ἀρνιόμαστε τὸ μέλλον. 

Τὸ παρελθὸν ἄδραξε ὁ Ρῆγας καὶ μὲ αὐτὸ ἀναθάρρεψε καὶ ὅπλισε τὶς ψυχὲς τῶν ὑπόδουλων Ἑλλήνων. Τὸ παρελθὸν ζωγράφισε στὴν Χάρτα του καὶ τὸ παρελθὸν ὕμνησε στὸν Θούρειο:

Ἡ Ἔκθεσις τοῦ Ζέρβα γιὰ τὸν Γοργοπόταμο...

   Διαβάζοντας γιὰ τὴν ἐπιχείρηση Χάρλινγκ, ὅπως ὀνομάστηκε ἡ ὅλη ἐνέργεια τῆς ἀνατινάξεως τῆς γέφυρας τοῦ Γοργοποτάμου, ἦρθα σὲ σύγχυση…. Τὸ κάθε ἄρθρο, διαφέρει ἀπὸ τὰ ἄλλο σὲ ἀρκετὰ στοιχεῖα τόσο, ποὺ ἀναρωτιόμουν ἂν ἀναφέρονται στὸ ἴδιο συμβᾶν! 

-  Πρόθυμος ὁ Ἄρης, ἀνέλαβε τὸ σχεδιασμὸ τῆς ἐπιχείρησης καὶ τὴν ἔφερε εἰς πέρας, διάβασα σὲ μερικὰ ἄρθρα.

-  'Εξαφανισμένος ὁ Ἄρης γιὰ ἕνα μῆνα, ἀπέφευγε τὴ συνάντηση μὲ τὴν ἀγγλικὴ ἀποστολή, παραλίγο ν΄ἀναβληθῇ ἡ ἐπιχείρηση, διαβάζω σὲ ἄλλα.

-  140 ἀντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ συμμετεῖχαν στὸ πλευρὸ τοῦ Βελουχιώτη, διαβάζω.

-  120 ἄντρες διαβάζω ἀλλοῦ! 

-  Οἱ ἄντρες τοῦ Ζέρβα… ἀλλοῦ ἀναφέρονται ὡς 50… 60… 70… καὶ ἀλλοῦ 80! 

   Ἡ Ἱστορία φίλοι μου δὲν κόβεται καὶ ράβεται στὰ μέτρα τῶν ἐκάστοτε ἰδεολογικῶν ἀπόψεων! Ἡ Ἱστορία καταγράφεται ὡς ἔχει! Τὸ μόνο ποὺ μποροῦμε νὰ προσθέσουμε ἐμεῖς, εἶναι ἡ κριτική μας.

Γιὰ αὐτὸ…

Διαβάζουμε στὸ Μῆλο τῆς Ἒριδας τοῦ C.M. Woodhouse σελ. 214-215:

Ἡ Λύτρωση εἶναι ὁ Ἀγῶνας!

 Ὂλυμπος. Dodwell, Edward, 1821

   Εἶναι αὐτὸ τὸ Ὂνειρο καὶ ἡ Ἐλπίδα καὶ αὐτή ἡ Ἀνάγκη, ποὺ σφίγγει τὴν καρδιὰ, καὶ σοῦ δίνει τὴν ἡμέρα τὸ φῶς καὶ τὴ δύναμη νὰ πορευτῇς ἀλλὰ, σ΄ ἀγρυπνᾶ τὴν νύχτα…

Ἡ Λύτρωση ποὺ περιμένεις δὲν πρόκειται νὰ ΄ρθῇ. Σφάλμα ἡ ἀναμονὴ καὶ ἡ ἀπραξία· ἡ προσευχὴ ἀρκεῖ, σοῦ εἶπαν· μὰ πῶς, πόσο ν΄ἀντέξῃς… Πόσο;

Οἱ πρόγονοι δίδαξαν· μὲ αἷμα καὶ σπαθὶ, καὶ μὲ ἀγῶνες, κερδίζεται ἡ Ἐλευθερία…
Μὲ τὸ κορμὶ νὰ λαχταρᾶ ν΄ἀντιταχθῇ στὸν δυνάστη, κερδίζεται ἡ Ἐλευθερία…
Καὶ ἡ λαχτάρα αὐτὴ εἶναι ποὺ ὁπλίζει τὸ χέρι.

Γιατὶ δὲν κλείνουμε τὰ μάτια μας στὸν πόνο του Ἀδερφοῦ!
Γιατὶ στὸν πόνο του μέσα, ζεῖ καὶ ὁ πόνος ὁ δικός μας…

Ἂϊντε Ἀδέρφια, καὶ ἔχουμε δρόμο ἀκόμα!

Ἡ Ἱερὴ Γεωγραφία τῆς Ἑλλάδος!

   Εἶναι αὐτὸς ὁ θαυμαστὸς τόπος ποὺ ζοῦμε, μὲ τὰ καλὰ κρυμμένα μυστικά, ποὺ περιμένουν πάλι νὰ τὰ ξανά-ἀνακαλύψουμε…

    Ἡ Ἱερὴ Γεωγραφία ἔχει ἀπασχολήσει πολλοὺς ἐρευνητὲς. Τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἐρευνῶν τους τὰ βρίσκουμε στὰ ράφια τῶν βιβλιοπωλείων. Ἡ ἐπίσημη ἐπιστήμη, ἀρνούμενη ν΄ ἀποδεχτῇ τὰ γεγονότα, πρόσφατα ἄρχισε νὰ ἐρευνᾶ καὶ νὰ χρησιμοποιῇ τὸ πλῆθος τῶν στοιχείων ποὺ δηλώνουν τὴν γεωμετρικὴ σχέση ποὺ συνδέει τοὺς Ἱεροὺς Τόπους τῶν Ἑλλήνων.

Ἰδῶ κύργοι τὰ οὐραῖα κὶ τ’ ἀρχαῖα!.... Ἰένα φράγκου τοὺ κουμμάτ’...

Ταναγραία Κόρη, Βρεττανικὸ Μουσεῖο

   Συνήθως γίνεται ἀναφορὰ στοὺς ξένους περιηγητές, ποὺ ἐρχόμενοι στὴν Ἑλλάδα κατὰ τὴν διάρκεια ἢ καὶ μετέπειτα τῆς τουρκοκρατίας, ἄρπαζαν τοὺς ἀρχαίους ἑλληνικοὺς θησαυροὺς καὶ πλούτιζαν τὰ ξένα μουσεῖα καὶ συλλογὲς. 

Δὲν πρέπει νὰ παραλείψουμε ὅμως νὰ ἀναφέρουμε καὶ τὶς ἑλληνικὲς ἐνέργειες ποὺ στάθηκαν ὑπαίτιες γιὰ τὴν μεταφορὰ καὶ πώληση ἀρχαιολογικῶν θησαυρῶν στὸ ἐξωτερικὸ… 

Οἱ Μινωΐτες στὴ Βόρεια Θάλασσα...

Χανς Πέτερ Ντυρ, Το ταξίδι των Αργοναυτών, εκδόσεις Insel, 2011

   Ανακάλυψαν οι Μινωίτες πρώτοι τη Βόρεια Θάλασσα; Στη Γερμανία αναζωπυρώνεται η συζήτηση γύρω από τα θεαματικά ευρήματα του εθνολόγου Χανς Πέτερ Ντυρ στη θάλασσα του Βατ παρά την αρχική αμφισβήτηση.

Ποιος ανακάλυψε τη Βόρεια Θάλασσα; Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης τον 4ο αιώνα προ Χριστού. Δύσκολο πράγμα να ανατρέψει κανείς αυτή την παγιωμένη επιστημονική άποψη. Και όμως αυτό προσπαθεί εδώ και πολλά χρόνια ο Γερμανός εθνολόγος και ιστορικός του πολιτισμού Χανς Πέτερ Ντυρ. Αναζητώντας στην αβαθή θάλασσα Βατ κατά τη δεκαετία του 90 μαζί με φοιτητές του την καταποντισμένη μεσαιωνική πόλη Ρούνγκχολτ έκανε μια αναπάντεχη ανακάλυψη. Μέσα σε ένα στρώμα τύρφης που χρονολογείται περί το 1300 π.Χ. εντόπισε μινωικά ευρήματα, θραύσματα αγγείων, θυμίαμα, κοπάλη, λάπις λάζουλι και μια σφραγίδα με επιγραφή σε γραμμική γραφή Α. Αν τα ευρήματα ερμηνεύονται σωστά, τότε όντως Μινωίτες από την Κρήτη ανακάλυψαν πρώτοι τη Βόρεια Θάλασσα.

Ἴων Δραγούμης καὶ Μακεδονία

Ίων Δραγούμης (1878-1920)

τοῦ Σταύρου Καρκαλέτση
ἱστορικοῦ - συγγραφέα

     Είναι εξαιρετικά γόνιμο, αν και όχι εύκολο, να γίνει κάποιος κοινωνός της βαθιάς και πολυσχιδούς σχέσης του Ίωνος Δραγούμη με την Μακεδονία. Αλλά είναι και ένα εγχείρημα κατ’ εξοχήν επίκαιρο. Πρόκειται για μια σχέση που παραπέμπει κατ’ ευθείαν στο σήμερα. Και αυτό, για δύο λόγους: Κατά πρώτον, η πολιτική φιλοσοφία του Δραγούμη εμφανίζει ισχυρή διαχρονικότητα, εμπεριέχει διάρκεια. Ειδικά στα αφορώντα την Μακεδονία. Και δεύτερον: Αυτό που ζούμε και εισπράττουμε σήμερα, με την απαράδεκτη, γκρίζα και εν τέλει άθλια πολιτική του συστημικού πολιτικού κόσμου, ως προς την επικείμενη παράδοση του ονόματος της Μακεδονίας σε αυτούς που την επιβουλεύονται. Όχι από την εποχή του Ίωνος Δραγούμη, αλλά ακόμη πιο πίσω...

Οἱ 10 µεγαλύτερες ἀρχαιολογικὲς ἀνακαλύψεις στὴν Ἑλλάδα τὸ 2011

Η αρχαία ιστορία γράφτηκε σε διάρκεια αιώνων, η αναζήτηση όµως των τεκµηρίων της δεν είναι κάτι που ακολουθεί χρονολογική σειρά ούτε κατευθύνεται από τις βουλές των επιστηµόνων, που άλλοτε µπορεί να πασχίζουν επί χρόνια για ένα εύρηµα χωρίς επιτυχία, άλλοτε – τύχη αγαθή – να το ανακαλύπτουν και άλλοτε να είναι ένα απρόσµενο αλλά σπουδαίο γεγονός. 


Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η οικονοµική δυσπραγία στενεύει τα περιθώρια της αρχαιολογικής έρευνας, άρα και των αποτελεσµάτων, κάτι που δεν είναι κρυφό ότι συµβαίνει τα τελευταία χρόνια. Αλλά παρά τους περιορισµούς αυτούς σηµαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις υπήρξαν σε όλη τη χώρα µε ευρήµατα που θα µπορούσαν να στηρίξουν ολόκληρα µουσεία. Ενα έργο τεράστιο σε πλούτο και σηµασία, που διευρύνει τη γνώση του παρελθόντος αλλάζοντας σε κάποιες περιπτώσεις και τα ως τώρα ισχύοντα. Η Ελλάδα είναι πρώτη στον τοµέα αυτόν και η απόδειξη ακολουθεί. 


Η επιλογή των δέκα σηµαντικών ανακαλύψεων θα µπορούσε κάλλιστα να διευρυνθεί σε 20 ή και περισσότερα, γι’ αυτό και η κατάταξη δεν έχει γίνει µε σειρά σπουδαιότητας. Αυτό θα το κάνει η µελέτη τους και ο χρόνος.

Σάρδεις: Το χρονικό μιας λεηλασίας...

  

Μαρμάρινος κίονας από τον ναό της Αρτέμιδος στις Σάρδεις, 4ος αι. π.Χ. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη.

   Εκ πρώτης όψεως, ίσως να μην αισθάνεται κανείς έκπληξη όταν μαθαίνει ότι οι αρχαίες Σάρδεις, στη δυτική Μικρά Ασία, πάλαι ποτέ πατρίδα του μυθικά πλούσιου βασιλιά της Λυδίας Κροίσου, αποτέλεσαν στο παρελθόν στόχο άπληστων αρχαιοκαπήλων. Αυτό, ωστόσο, που προκαλεί ανησυχία είναι το γεγονός ότι η λεηλασία έγινε μόλις έναν αιώνα πριν, συγκεκριμένα το 1921-1922, και ενθαρρύνθηκε από επιφανείς Αμερικανούς αρχαιολόγους και επιχειρηματίες, καθώς και από μια θρασύτατη ομάδα (την Εκτελεστική Επιτροπή της Εταιρείας Ανασκαφών στις Σάρδεις – ECSES), όλους αποφασισμένους να εμπλουτίσουν ένα από τα σημαντικότερα μουσεία παγκοσμίως, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Met) στη Νέα Υόρκη. Επιπλέον, οι ενέργειες των λαθρεμπόρων ανακοινώθηκαν δημόσια και υποστηρίχθηκαν μέσα από τις σελίδες των New York Times.

Κυριᾶκος τῆς Ἀνκόνα. Ὁ πρόδρομος τῶν περιηγητῶν

Ὁ Παρθενῶν στὸν Κώδικα Χάμιλτον (Deutsche Staatsbibliothek Berlin), 1442-43.

   Ὁ Ciriaco de' Pizzicolli ἢ Cyriacus of Ancona (Κυριᾶκος τῆς Ἀνκόνας), (31 Ἰουλίου 1391 -- 1453/55) ὑπῆρξε ὁ σημαντικότερος ἀρχαιοδίφης τῆς ἐποχῆς τῆς Ἀναγεννήσεως, ἐνὼ θεωρεῖται ὁ πρόδρομος τοῦ περιηγητισμοῦ καὶ ὁ ἰδρυτὴς τῆς σύγχρονης ἐπιγραφικῆς.

Προερχόταν ἀπὸ μία ἐξέχουσα οἰκογένεια Ἰταλῶν ἐμπόρων τῆς Ἀνκόνα . Ὁ Ciriaco ταξίδεψε ἀρχικά γιὰ τὶς ἐπιχειρήσεις τῆς οἰκογένειάς του καὶ στὴ συνέχεια γιὰ νὰ ἰκανοποιήσῃ τὴν περιέργειά του, σὲ ὅλη τὴν Ἀνατολική Μεσόγειο, σημειώνοντας τὶς ἀρχαιολογικὲς ἀνακαλύψεις του στὸ ἡμερολόγιό του (Commentaria), ποὺ γέμισε τελικὰ ἔξι τόμους. Ἔκανε πολλὰ ταξίδια στὴ Νότια Ἰταλία, Δαλματία, στὴν Ἤπειρο καὶ στὸ Μοριά, στὴν Αἴγυπτο, στὴν Χίο, στὴ Ρόδο καὶ στὴ Βηρυτό, στὴν Ἀνατολία καὶ στὴν Κωνσταντινούπολη. Κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ταξιδιῶν του ἔγραψε λεπτομερεῖς περιγραφὲς τῶν μνημείων καὶ τῶν ἀρχαίων λειψάνων, καὶ τὰ εἰκονογράφησε μὲ δικά του σχέδια. Οἱ λεπτομερέστατες παρατηρήσεις του, τὸν καθιστοῦν ἕναν ἀπὸ τοὺς προδρόμους τῆς σύγχρονης ἀρχαιολογίας.

Ἀθηναίων Πολιτεία, Ἀριστοτέλους

   Ὁ συνολικὸς ἀριθμὸς τῶν πολιτειῶν τοῦ Ἀριστοτέλους ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὰ ἀποσπάσματα, ποὺ διασώθηκαν σὲ διάφορους συγγραφεῖς, εἶναι 99. Στὰ 51 ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἀποσπάσματα τὸ ὄνομα τοῦ Ἀριστοτέλη καὶ ὁ τῖτλος τῶν Πολιτειῶν ἀναφέρονται ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἔτσι:

«Ἀριστοτέλης ἐν τῇ ……..ων πολιτεία». Σὲ ἄλλα 16 ἀναφέρεται ὁ Ἀριστοτέλης, ἀλλὰ ὄχι καὶ τὸ ὄνομα τῆς πολιτείας. Καὶ στὰ ὑπόλοιπα εἶναι πρόδηλα ἀπὸ τὸ περιεχόμενο, καὶ τοῦ Ἀριστοτέλους τὸ ὄνομα καὶ τῆς πολιτείας. Ἔτσι, καταρτίσθηκε ὁ κατάλογος τῶν πολιτειῶν τοῦ Ἀριστοτέλους:

Ὁ Πουκεβὶλ στὴν Ἢπειρο...

Τμῆμα ἀπὸ χάρτη Ἑλλάδος τοῦ Pouqueville, 1820

     Ἦταν 15 Μαΐου τοῦ 1806, ὅταν κατέβηκα γιὰ πρώτη φορὰ στὸ Δελβινάκι. Μέχρι τότε δὲν εἶχα δεῖ στὴν Ἢπειρο παρὰ μόνο πόλεις καὶ χωριὰ χτισμένα σὲ μέρη ἀπόκρημνα καὶ πολλὰ ἀπ΄ αὐτὰ σκαρφαλωμένα στὶς κορφὲς τῶν βουνῶν σὰν ἀετοφωλιές. Βρῆκα ἕνα ἀπ΄ αὐτὰ τὰ χωριὰ στὸ βάθος μιὰς χούνης καὶ κρυμμένο μέσα σ΄ἕνα βαθούλωμα, κλεισμένο ὁλόγυρα ἀπὸ βράχους, ποῦ ἔμοιαζαν σὰν νὰ θέλουν νὰ τὸ κρύψουν ἀπὸ τὶς ἀναζητήσεις τῶν ταξιδιωτῶν. Οἱ κάτοικοί του γιόρταζαν. Εἶχαν πανηγύρι. 

ΚΡΗΤΗ, ΝΗΣΙ ΜΟΥ. Τοῦ Νίκου Καζαντζάκη

Τὸ καλοκαῖρι τοῦ 1945, ὁ Νίκος Καζαντζάκης περιοδεύει στὴν Κρήτη ὡς μέλος τῆς κυβερνητικῆς Ἐπιτροπῆς Διαπιστώσεως Γερμανικῶν Ὠμοτήτων.

ΚΡΗΤΗ, ΝΗΣΙ ΜΟΥ

Τοῦ Νίκου Καζαντζάκη

     Σοβαρὸ εἶναι τὸ πρόσωπο τῆς Κρήτης, πολυβασανισμένο. Μαδάρες γυμνές, τραχειές, ἀγέλαστες. Κοιτάζεις ἀπὸ τὸ ἀεροπλάνο τὴν Κρήτη ν΄ ἁπλώνεται στὴ θάλασσα καὶ νοιώθεις πὼς ἀληθινὰ τὸ νησὶ τοῦτο εἶναι γιοφύρι ἀνάμεσα σὲ τρεῖς ἠπείρους. Σημαδεμένο κι΄ ἀπ΄ τὶς τρεῖς τοῦτες μεγάλες Μοῖρες. Γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Εὐρώπη πήδησε κι΄ ἔχτισε φωλιὰ στὴν Κρήτη τὸ πεινασμένο ἀρπαχτικὸ πουλὶ ποὺ τὸ λέμε πνεῦμα. Ἄπλωσε τὶς φτεροῦγες του στὸ Κρητικὸ χῶμα καὶ γέννησε τὸν μυστηριώδη, βουβὸ ἀκόμα, ὅλο ζωή, χάρη, κίνηση καὶ λαμπρότητα Κρητικὸ πολιτισμό.

     Ἡ Κρήτη ἀληθινὰ ἔχει κάτι τὸ πανάρχαιο, τὸ ἅγιο, τὸ πικραμένο καὶ περήφανο, ποὺ ἔχουν οἱ χαροκαμένες μάνες ποὺ γέννησαν παλικάρια. Ἔχει τόσο πολὺ πολεμήσει καὶ ὑποφέρει ἡ γῆς ἐτούτη, ἔχει τόσο πολὺ συνηθίσει τὸ θάνατο, ποὺ τὸν ξεφοβήθηκε πιὰ καὶ μπορεῖ νὰ γελάῃ καὶ νὰ παίζῃ μαζί του.

Σαράντα μέρες γύριζα τὸ περασμένο καλοκαῖρι τὴν Κρήτη, γιὰ νὰ δῷ τὰ χωριὰ ποὺ γκρέμισαν κι ἔκαψαν οἱ βάρβαροι καὶ τοὺς ἄντρες καὶ τὶς γυναῖκες ποὺ τοὺς ἔντυσαν τὴ μαύρη ἀρματωσιὰ τοῦ πένθους. Περίμενα ν΄ ἀκούσῳ κλάματα καὶ νὰ δῷ χέρια ν΄ἁπλώνονται νὰ ζητοῦν βοήθεια. Καὶ βρῆκα ἀνυπόταχτες, ἀπαράδοτες ψυχὲς καὶ κορμιὰ μισόγυμνα πεινασμένα καὶ ἀλύγιστα.

ΠΟΛΛΑ ΡΙΧΤΕΡ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ...!

Γράφει ὁ Ν. Ι. Μέρτζος,

πρόεδρος τῆς Ἐταιρείας Μακεδονικῶν Σπουδῶν, δημοσιογράφος καὶ συγγραφέας.

ΠΟΛΛΑ ΡΙΧΤΕΡ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Χρόνια ὁλόκληρα ἤμουνα στρατιώτης...

    Στὶς παραμονὲς τοῦ Μεγάλου Πολέμου (Α΄ Π.Π), ὑπῆρχε ἔντονος ἀνταγωνισμὸς τῶν Μεγάλων Δυνάμεων, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ Εὐρώπη νὰ ἔχῃ διαιρεθῇ σὲ δύο μεγάλα στρατόπεδα: Στὴν Συνεννόηση (Entente) ὅπου συμμετεῖχε ἡ Ἀγγλία, ἡ Γαλλία καὶ ἡ Ρωσσία καὶ στὴν συμμαχία τῶν Κεντρικῶν Δυνάμεων ὅπου συμμετεῖχε ἡ Γερμανία, ἡ Αὐστροουγγαρία καὶ ἡ Ἰταλία. Οἱ Μεγάλες Δυνάμεις ἀναζητοῦσαν ἀπεγνωσμένα συμμάχους μεταξὺ τῶν μικροτέρων κρατῶν, μὲ τὴ Γερμανία νὰ προσεταιρίζεται τὴ Βουλγαρία καὶ τὴν Τουρκία καὶ τὴν Ἀντᾶντ νὰ πιέζῃ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν Σερβία. Ἡ Ἀγγλία μεσορανοῦσε διεθνῶς ἔχοντας ἀμέτρητες ἀποικίες σὲ ὅλες τὶς ἠπείρους. Ἡ Γερμανία διεκδικοῦσε τὸ δικό της μερίδιο στὶς ὑποανάπτυκτες χῶρες, στὸν ὀρυκτό τους πλοῦτο ἀλλὰ καὶ στὰ πετρέλαια τῆς Ἀνατολῆς.

Τὸ Σανατόριο τοῦ Γρανίτη...

 

   Ὁ χωματόδρομος μοιάζει σὰν κάποιος νὰ τὸν ἔχῃ φυτέψῃ μὲ πέτρες καὶ ἡ δύναμη τοῦ νεροῦ εἶναι χαραγμένη πάνω στὰ νεροφαγώματα ποὺ συναντᾶμε στὴ διαδρομή μας… Σταματᾶμε μπροστὰ σὲ ἕνα ἐγκαταλειμμένο κτίριο· παλιὸ τσιμέντο ἔδινε τὶς βάσεις στήριξης στὴν ὄμορφα πελεκημένη πέτρα. Τὸ Σανατόριο, ὅπως τὸ λένε οἱ ντόπιοι. 

Σκέψεις...

 

Οἱ σκέψεις μου γέμισαν τὸν φθινοπωρινὸ ἀέρα

σὰν τὰ κιτρινισμένα φύλλα.

Σκέψεις ποὺ διαμορφώθηκαν ἀργὰ καὶ ἀνεπαίσθητα

ὅταν οἱ ξεριζωμένοι αἰῶνες πέρασαν μπροστά μου,

γλιστρῶντας στὸ χρόνο 

ἀθέατοι καὶ ἀνέγγιχτοι τοῦ συλλογικοῦ τρόμου

ποὺ τμῆμα του εἴμαστε προσθήκη.

Κι ἂν εἶναι ὁ σαρκασμὸς

ποὺ μιλάει αὐτὴν τὴν στιγμὴ

συγχωρῆστε με,

εἶναι γιατὶ δὲν θέλω νὰ παρατείνῳ

τὴ γιορτὴ τοῦ τίποτα

ποὺ μᾶς ἐξανεμίζει μέσα στὴν ἀκινησία,

ὅταν ἀκόμα καὶ αὐτά, τὰ δέντρα

ἐξακολουθοῦν νὰ σείουν τὰ κλαδιά τους.

Γιατὶ ὅταν τὸ μέλλον γίνει παρὸν

καὶ τὸ σήμερα, αὔριο

ὅταν πιὰ πάψει ἡ σιωπηρὴ ἀνακωχὴ

ποὺ τὰ φιλτραρισμένα λόγια

κήρυξαν στὴν καρδιά μας,

τότε τὸ παγερὸ ρῖγος τῆς ἀναγνώρισης

θὰ ταξιδέψῃ παρέα μὲ τὸ αἷμα στὶς φλέβες μας

καὶ οἱ χαμένες ψυχὲς ποὺ παγιδεύτηκαν

σ`αὐτὸν τὸν ἀπατηλὸ κόσμο,

οἱ λαθραῖοι ἀναγνῶστες τῆς ζωῆς

θὰ ξεδιπλώσουν τὶς μυστικές φτεροῦγες

ποὺ καλὰ κρατοῦσαν κρυμμένες

στὰ βάθη τοῦ μυαλοῦ

καὶ θὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὶς σκέψεις αὐτὲς

ποὺ καταδυναστεύονται

ἀπὸ τὸν τρόμο καὶ τὴν παραφροσύνη.

Δὲν εἶναι μόνο σκέψεις

ὅσα μοιράζομαι μαζί σας

μὰ καὶ ἐλπίδα...

 Χλόη

 

 

Φωτογραφία, Lane Turner, http://www.boston.com/bigpicture/2012/08/in_flight_1.html

Ὁδοιπορικὸ Γεωργίου Λαμπάκη...

 Ἂβδηρα, ἡ κρήνη τοῦ χωριοῦ

  

   Ὁ Γεώργιος Λαμπάκης γεννήθηκε στὴν Ἀθήνα στὶς 18 Φεβρουαρίου τοῦ 1854. Μεγάλωσε φτωχικὰ καὶ σὲ κλίμα βαθιᾶς θρησκευτικότητας. Σπούδασε θεολογία στὴν Ἀθήνα καὶ χριστιανικὴ ἀρχαιολογία στὸ Μόναχο, τὴ Λειψία, τὸ Βερολίνο καὶ τὸ Ἐρλᾶνγκεν, ὅπου καὶ ἀναγορεύτηκε διδάκτωρ.

     Ὅταν ἐπέστρεψε ἀπὸ τὴ Γερμανία ἐκδήλωσε ἔντονο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ μελέτη καὶ τὴ διάσωση τῶν χριστιανικῶν μνημείων καὶ τὴν προαγωγὴ τῶν σπουδῶν τῆς χριστιανικῆς ἀρχαιολογίας. Μὲ μἰα ὁμάδα λογίων τῆς ἐποχῆς, ἴδρυσε τὴ Χριστιανικὴ Ἀρχαιολογικὴ Ἐταιρεία (ΧΑΕ), τὸ Δεκέμβριο τοῦ 1884.. Σκοπός της ἦταν ἡ διάσωση τῶν μνημείων τῆς χριστιανικῆς ἀρχαιότητας, ἡ συλλογὴ ἀντικειμένων καὶ ἡ σύσταση Μουσείου Χριστιανικῆς Ἀρχαιολογίας.  

Περιηγηταὶ ἐν Ἀθῆναις

   Εἶναι πλέον μιὰ ἐλεύθερη Ἀθήνα… Μετὰ τοὺς πρώτους περιηγητὲς ποὺ κατὰ τὴν ἐπιστροφή τους μετέφεραν εἰκόνες μιᾶς θαυμαστῆς χώρας καὶ ἄρπαξαν ἔργα τῶν ἀρχαίων κατοίκων της, πλῆθος ταξιδιωτῶν τὴν ἐπισκέπτονται, νὰ θαυμάσουν ἀπὸ κοντᾶ τὸν τόπο ποὺ γέννησε τὸν πολιτισμό…

Οἱ ἐφημερίδες ἀφιερώνουν χῶρο γιὰ νὰ περιγράψουν τὶς ὀρδὲς τῶν πρώιμων τουριστῶν ποὺ κυριολεκτικὰ ἔτρεχαν γιὰ νὰ γνωρίσουν τὰ θαυμαστὰ ἔργα τῶν προγόνων μας…

Κοτζαμπάσηδες ἢ πολιτικοί;

Ἰωάννης Λογοθέτης. Κοτζάμπασης Λιβαδειᾶς. Πίνακας του Λουί Ντυπρέ (πηγή: wiki)

Κοτζαμπάσηδες ἐπὶ τουρκοκρατίας καὶ σημερινοὶ πολιτικοί!  Βρεῖτε τὶς διαφορές!

Οἱ κοτζαμπάσηδες ἧταν οἱ Ἓλληνες φοροεισπράκτορες τῶν Τούρκων. Ὁ πασᾶς ὄριζε τὸ ποσὸ καὶ ἀνέθετε στοὺς κοτζαμπάσηδες τὴν εἴσπραξη.

Ἡ συναρπαστικὴ ζωή ἑνὸς ἐνάλιου ἀρχαιολόγου

Ο αµύθητος αρχαιολογικός πλούτοςτων ελληνικών θαλασσών
 είναι η αποστολή των δυτώντης ενάλιας αρχαιολογίας.

   Από τους προϊστορικούς χρόνους ως σήµερα, η ναυτιλία, το ταξίδι και το εµπόριο είναι σχεδόν συνώνυµα µε τις ελληνικές θάλασσες. Οι άνθρωποι ταξίδευαν ακόµη κι όταν ήξεραν ότι µπορεί να µην επέστρεφαν ποτέ. Κανένας δεν γνωρίζει πόσα ναυάγια κρύβει ο ελληνικός βυθός. «Η θαλάσσια έκταση της Ελλάδας είναι µεγαλύτερη από τη χερσαία. Έχουµε πιθανόν χιλιάδες ναυάγια ανά τους αιώνες» διευκρινίζει ο δρ ∆ηµήτριος Κουρκουµέλης, αρχαιολόγος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, του φορέα που είναι υπεύθυνος για την ενάλια αρχαιολογία στην Ελλάδα. 

Παρθενῶνες στὴν Ἀμερικὴ...

 

Ἀπεικόνιση τῆς ἀμερικανικῆς Ἀκροπόλεως ἀπὸ τὴν ἀναφορὰ τοῦ Σμίθ.

 

   Τὸ 1900 οἱ Ἠνωμένες Πολιτεῖες εἶχαν ἀναπτύξει στὸ ἔπακρο τὴν ἐπιχειρηματική τους δραστηριότητα. Ὀρυχεῖα, ἐργοστάσια, διηπειρωτικὸς σιδηρόδρομος. Ὅμως στὸ ἔθνος ποὺ εἶχε χτίσει παλάτια γιὰ τὶς ἐπιχειρήσεις του καὶ ἀρχοντικὰ γιὰ τὴν διαβίωσή του, δὲν ὑπῆρχε ναὸς τοῦ πολιτισμοῦ. Παρὰ τὸν ἄφθονο πλοῦτο της ἡ Ἀμερικὴ δὲν μποροῦσε νὰ διεκδικήσῃ ἰσότητα μὲ τὴν Εὐρώπη σὲ πνευματικὸ ἐπίπεδο. 

Las Incantadas, οἱ Μαγεμένες τῆς Θεσσαλονίκης

 

 

    Στὸ βιβλίο τοῦ  Emm. Miller, «Le mont Athos. Vatopedi.  L'île de Thasos», Paris 1889, σελ. 336-366, διαβάζουμε τὶς ἐντυπώσεις τοῦ συγγραφέα σὲ μορφὴ ἐπιστολῶν πρὸς τὴ γυναίκα του, καταγραμμένες κατὰ τὴ σύντομη παραμονή του στὴν πόλη τοῦ Θερμαϊκοῦ. Ὁ κύριος σκοπὸς του δὲν εἶναι νὰ περιγράψῃ τὴ Θεσσαλονίκη καὶ νὰ δώσῃ πληροφορίες γιὰ τοὺς κατοίκους της, ἀλλὰ -μὲ τὴν πρόθυμη συγκατάθεση τοῦ σουλτάνου, καθῶς καὶ τοῦ πασσᾶ τῆς πόλης- ν΄ ἀρπάξῃ ἓνα ὡραῖο ἀρχαῖο μνημεῖο, τὶς λεγόμενες μὲ τὸ καστιλιάνικο ἰδίωμα τῶν Ἰσπανοεβραίων, «Incantadas» (Μαγεμένες) ἢ τὰ λεγόμενα ἀπὸ τοὺς Ἓλληνες, «Εἴδωλα». Δηλαδὴ νὰ μιμηθῇ τὴν πράξη ποὺ πρὶν 64 χρόνια εἶχε κάνει στὴν Ἀθήνα ὁ γνωστὸς λόρδος Thomas Bruce, ἢ κόμης Elgin, ἀφαιρῶντας ἀπὸ τὸ Ἐρέχθειον ὡρισμένα μάρμαρα καὶ κόρες. Καὶ ἐνῶ γιὰ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν Ἐλγινείων μαρμάρων ἔγινε καὶ γίνεται μεγάλος θόρυβος, ἀγνοήθηκε τελείως τὸ ἲδιο πράγμα γιὰ τὸ μνημεῖο Incantadas τῆς Θεσσαλονίκης, ποὺ ὑψωνόταν ἂλλοτε στὸν χῶρο τῆς ἀρχαίας ἀγορᾶς της.

Ἀναγέννηση...

Μὴν κοιτᾷς τὴν σαστισμένη μοίρα σου
δὲν εἶναι ἀποκύημα τῆς φαντασίας·
εἶναι οἱ τρομοκάπηλοι τῆς γενιᾶς μας
ποὺ καταχράστηκαν τὸ μέλλον μας
οἱ λογοκλόποι τῶν προγόνων μας.
Πάλεψε,
κι ἂν τὰ ἄθλια ἀρνιοῦνται ν΄ ἀποδιωχθοῦνἄφησε τὴν σκέψη ν΄ ἀκολουθήσῃ
τὰ ζεστὰ ἀνοδικὰ ρεύματα τοῦ ἀέρα.
Ἀδιαφόρησε
στὶς παραμορφωμένες ἀντιλήψεις
ποὺ ἀπειλοῦν ν΄ ἀποκτήσουν μορφή.
Ψηλάφισε
τὶς ἀλλόκοτες πιθανότητες ποὺ ἒχουμε
σ΄ αὐτὸν τὸν κόσμο τῆς ἀπειλῆς καὶ τῆς τρέλας.
Πάλεψε,
καὶ ὅ,τι δὲν μπορεῖς νὰ τὸ ἀλλάξῃς,
μὴν τὸ συνηθίσῃς…

Χλόη

Εἰκόνα ἀπὸ ἐδῶ