Ἡ τέταρτη εἴσοδος τοῦ Καούδη στὴν Μακεδονία καὶ ἡ ἔναρξη τῆς ἔνοπλης ἑλληνικῆς ἀντιδράσεως. 1904.

Εὐθύμιος Καούδης

   Ὁ Εὐθύμιος Καούδης μπῆκε στὴν ὑποδουλωμένη ἀπὸ τοὺς Τούρκους Μακεδονία, πέντε φορές. Συνεργάστηκε μὲ ὅλους τοὺς ἐπιφανεῖς ὁπλαρχηγοὺς ἀποκτῶντας τεράστια πολεμικὴ ἐμπειρία ποὺ συνδυαζόμενη μὲ τὶς φυσικές του ἰκανότητες, συνετέλεσαν ὥστε νὰ ἐξελιχθῇ σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς ἐμπειρότερους Ἕλληνες ὁπλαρχηγοὺς τοῦ Ἀγῶνος.

Ἡ τέταρτη εἴσοδός του στὴν Μακεδονία σηματοδοτεῖ καὶ τὴν ἔναρξη τῆς ἔνοπλης ἑλληνικῆς ἀντιδράσεως στὸν διπλὸ ἑλληνικὸ ἀγώνα, ἐναντια τῆς σλαβικῆς ἐπιβολῆς καὶ τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς.

   Ὁ Εὐθύμιος Καούδης καὶ τὸ ἀνταρτικὸ σῶμα του, ἀποτελούμενο ἀπὸ 14 ἄνδρες εἰσῆλθε γιὰ τέταρτη φορὰ στὴν Μακεδονίαν περνῶντας τὰ ἑλληνικὰ σύνορα κοντὰ στὸ Ἁγιόφυλλο, τὸ δεύτερο δεκαήμερο τοῦ Αὐγούστου τοῦ 1904 (18 Αὐγούστου 1904). Ὕστερα ἀπὸ πολλὲς δυσκολίες, κατόρθωσε νὰ φθάσῃ στὸ Κωσταράζι καὶ ἀπ΄ ἐκεῖ στὴν περιοχὴ Ἀνταρτικοῦ.

Τὸ πρῶτο αὐτὸ ὠργανωμένο ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη πατρίδα σῶμα, ποὺ ἀνέπτυξε σημαντικὴ δράση, ἀποτελεῖτο ἀπὸ τὰ ἐξῆς παλληκάρια:

Ἀρχηγὸς ὁ Εὐθύμιος Καούδης ἀπὸ τὸν Καλλικράτη Κρήτης, ὑπαρχηγὸς ὁ ἐξ Ἀνταρτικοῦ Φλωρίνης Παῦλος Κύρου καὶ ὁπλῖτες οἱ: Στυλιανὸς Κλειδῆς, Ἐμμανουὴλ Σκουντρῆς, Ἀριστείδης Νύσταρης, Ἰωάννης Καλογεράκης, Ἰωάννης Σεϊμένης, Σῖμος Ἰωαννίδης ἀπὸ τὰ Ἕλωνα Φλωρίνης, Σταῦρος Ζούλης, Ἰωάννης Σημανίκας ἀπὸ τὴ Νάουσα, Χρ. Λευκαρουδάκης, ὁ φοιτητὴς Ἀπόστολος Ἀγακίδης, γυιὸς τοῦ εἰς Τσοτύλιον γιατροῦ Ἀγακίδη, Δημήτριος Σπανόπουλος καὶ Σωτήριος Χατζηδάκης.

Ὅταν τὸ σῶμα εἶχε φθάσει στὸ Κωσταράζι, προστέθηκε καὶ ὁ Ντίνας Στεργίου ἀπὸ τὸ χωριὸ Μελᾶς, ἐν τῷ μεταξὺ ὅμως εἶχαν ἀποχωρήσει δύο ἀπὸ τοὺς ἀντάρτες καὶ ἔτσι ἡ τελικὴ δύναμη ἀνερχόταν σὲ 13 ἄνδρες. Ἀπὸ τὸ Κωσταράζι τὸ σῶμα Καούδη κινήθηκε πρὸς τὴν Βασιλειάδα καὶ ἀπ΄ἐκεῖ πρὸς τὸ Λέχοβο, ὅπου συνδέθηκε μὲ τὸν ντόπιο ὁπλαρχηγὸ Ζήση Δημουλιό.

   Ὁ Καούδης ἀνέλαβε ἀπὸ τὶς πρῶτες ἡμέρες τῆς ἀφίξεῶς του στὴν περιοχὴ Βιτσίου-Κορεστίων δραστήρια καταδίωξη τῶν βουλγαρικῶν συμμοριῶν καὶ μάλιστα τῆς συμμορίας τοῦ Μήτρου Βλάχου, ὁ ὁποῖος ὅμως, ἔχοντας πλῆρες δίκτυο πληροφοριῶν, κατόρθωνε νὰ διαφεύγῃ, ἀποφεύγοντας συστηματικὰ νὰ συγκρουσθῇ μαζί του. Ἀπὸ τὸ Λέχοβο τὸ σῶμα κινήθηκε πρὸς Περικοπὴ καὶ ἐν συνεχείᾳ πρὸς Πολυπόταμο, μὲ σκοπὸ νὰ προσβάλῃ μία συμμορία ποὺ κρυβόταν στὸ χωριό. Τὴν ὥρα ὅμως ποὺ ἔφθανε ἐκεῖ, ταυτόχρονα ἔφθασε καὶ ἕνας Τοῦρκος εἰσπράκτορας συνοδευόμενος ἀπὸ 50 στρατιῶτες καὶ ἡ ἐπιχείρηση ματαιώθηκε. Ἀπ΄ἐκεῖ ὁ Καούδης κινήθηκε μέσῳ Μελᾶ-Πρασίνου πρὸς Ἀνταρτικό, ὅπου ἔφθασε στὶς 31 Αὐγούστου. Ἡ πρώτη ἐνέργεια τοῦ Καούδη μόλις ἔφθασε στὸ Ἀνταρτικὸ ἦταν ἡ ἐξόντωση τοῦ σημαίνοντος πράκτορος τῶν Βουλγάρων Χατζηπαύλου, ποὺ εἶχε παρασύρει μία μερίδα τοῦ χωριοῦ ὑπὲρ τοῦ Βουλγαρισμοῦ. Μετὰ ταῦτα τὸ σῶμα κατέφυγε στὸ λημέρι τῆς Ἁγίας Τριάδος Πισοδερίου, ἀφοῦ ἔφησε στὸ Ἀνταρτικὸ γιὰ ἀσφάλεια τοῦ χωριοῦ τὸν Ἐμμανουὴλ Σκουντρῆ μὲ τὸν Ἰωάννη Σημανίκα, τὸν Ἠλία Γκαδούτση, τὸν Δημήτριο Σπανόπουλο καὶ τὸν Ντίνα Στεργίου.

   Στὶς 2 Σεπτεμβρίου τοῦ 1904 ὁ Σκουντρῆς, μὲ τὰ λίγα παλληκάρια ποὺ εἶχε μαζί του, ἐπέδραμε στὸ χωριὸ Τρίγωνο καὶ συνέλαβε τὸν βοεβόδα Στόϊτσεφ ἢ Στόϊκο, τὸν ὁποῖον ὁδήγησαν στὴν Ἁγία Τριάδα ὅπου ὁ Καούδης ἔκανε δικαστήριο καὶ μὲ βάση τὴν ἐν γένει δράση τοῦ Στόϊτσεφ εἰς βάρος τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς περιοχῆς καὶ διάφορα ἐνοχοποιητικὰ ἔγγραφα ποὺ εἶχαν βρεθῇ στὸ σπίτι του, τὸν καταδίκασε σὲ θάνατο.

Τὴν ἐπομένη μέρα, κατόπιν συνεννοήσεως τοῦ Καούδη μὲ τὴν ἐπιτροπὴ ἀγῶνος τοῦ Πισοδερίου, ποὺ μεριμνοῦσε γιὰ τὴν τροφοδοσία καὶ ἀσφάλεια τοῦ σώματος, συνελήφθη καὶ ἐξετελέσθη ἕνας πράκτωρ τῆς ρουμανικῆς προπαγάνδας, ὀνόματι Τσιολάκης, ἄγνωστο ἀπὸ ποῦ καταγόμενος, ὁ ὁποῖος μὲ χρήματα, ὑποσχέσεις καὶ ἀπειλές, συνεργαζόμενος στενὰ μὲ τὸν ἀρχικομιτατζὴ τῆς περιοχῆς Μῆτρο Βλάχο, προσπαθοῦσε νὰ δημιουργήσῃ μερίδα ρουμανιζόντων καὶ στὸ χωριὸ αὐτό. Τὸ βουλγαρικὸ κομιτᾶτο θορυβήθηκε ἀπὸ τὴ δραστηριότητα τοῦ ὀλιγάριθμου ἐκείνου ἑλληνικοῦ ἀνταρτικοῦ σώματος καὶ ἀπεφάσισε νὰ τὸ ἐξουδετερώσῃ, συγκεντρώνοντας μεγάλη δύναμη ἐναντίον του.

   Κατὰ τὰ μέσα Σεπτεμβρίου, ὁ Καούδης, εὑρισκόμενος στὸ Πισοδέρι, πληροφορήθηκε πὼς οἱ βουλγαρικὲς συμμορίες τοῦ Μήτρου Βλάχου καὶ τοῦ Καρσάκωφ σκόπευαν νὰ ἐπιτεθοῦν ἑνωμένες ἐναντίον τοῦ Ἀνταρτικοῦ. Ἔσπευσε λοιπὸν στὸ Ἀνταρτικὸ καὶ ἀπ΄ἐκεῖ στὸ Τρίγωνο, ὅπου κατὰ τὶς πληροφορίες θὰ συναντιῶνταν οἱ δύο βουλγαρικὲς συμμορίες. Τὸ σῶμα λημέριασε ἔξω ἀπὸ τὸ χωριό, ἐν συνεχείᾳ δὲ ὑπὸ τὴν ὁδηγία τοῦ Παύλου Κύρου, ἔπιασε μιὰ ρεματιά, μεταξὺ Τριγώνου καὶ Πρασίνου, ἀπ΄ὅπου θὰ ἐρχόταν ἡ συμμορία τοῦ Μήτρου Βλάχου.

Ὁ βούλγαρος κομιτατζὴς Μῆτρο Βλάχος

   Ὁ πονηρὸς ὅμως Μῆτρο Βλάχος βρισκόταν ἤδη μέσα στὸ Τρίγωνο, ἔχοντας ἀκολουθήσει ἄλλο μονοπάτι. Ὁ Καούδης μὲ τὸ σῶμα του παρέμεινε ὁλόκληρη τὴν ἡμέρα καὶ τὴν ἐπομένη νύκτα στὶς ἴδιες θέσεις, ἐλπίζοντας πὼς οἱ κομιτατζῆδες θὰ ἔβγαιναν ἔξω ἀπὸ τὸ χωριό, ὅταν ὅμως πείσθηκε πὼς δὲν ἐπρόκειτο νὰ τὸ ἐγκαταλείψουν, κινήθηκαν ἐναντίον τους σὲ ἀραιὸ σχηματισμὸ μάχης. Ἡ δύναμη τοῦ σώματος Καούδη ἀνερχόταν μόλις σὲ 13 ἀγωνιστάς, ἐνῶ ἡ ἑνωμένη δύναμη τοῦ Μήτρου Βλάχου καὶ τοῦ Καρσάκωφ ὑπερέβαινε τοὺ 50. Μόλις οἱ Ἕλληνες ἀντάρτες κινήθηκαν πρὸς τὸ χωριό, οἱ κομιτατζῆδες ὀχυρώθηκαν στὰ ἀκραῖα σπίτια.

Ἡ μάχη ἄρχισε ὅταν οἱ πρῶτοι ἀντάρτες ἄνοιξαν πῦρ καὶ ὥρμησαν ἐναντίον τῶν κομιτατζήδων. Ἐκεῖνοι ἀπάντησαν στὰ πυρὰ καὶ βλέποντας πὼς οἱ ἀντάρτες ἦσαν λίγοι, ἐπεχείρησαν νὰ τοὺς κυκλώσουν. Ἡ μάχη κράτησε ὧρες. Τελικὰ, μία ὁμάδα ἀπὸ 5 ἀντάρτες ὑπὸ τὸν Ἐμμανουὴλ Σκουντρῆ κατώρθωσε νὰ μπῇ στὸ χωριὸ καὶ νὰ ἐμπλακῇ σὲ ἀγώνα ἀπὸ σπίτι σὲ σπίτι, ἐνῶ ὁ Καούδης μὲ τοὺς ὑπολοίπους ἀγωνιζόταν νὰ ἐξουδετερώσῃ τὴν συμμορία τοῦ Καρσάκωφ, ποὺ μαχόταν γενναῖα. Ἐνῶ ἡ μάχη συνεχιζόταν σφοδρὴ καὶ ἡ ὁμάδα τοῦ Σκουντρῆ, ποὺ εἶχε εἰσδύσει στὸ χωριό, καθὼς εἶχε ἀποκοπῇ καὶ εἶχε κυκλωθῇ ἀπὸ τοὺς κομιτατζῆδες τοῦ Μήτρου Βλάχου, κινδύνευε νὰ ἐξοντωθῇ ἀπὸ τὰ πυρὰ καὶ ἀπὸ τὴ φωτιὰ ποὺ οἱ κομιτατζῆδες εἶχαν βάλει στὸ σπίτι, ὅπου εἶχαν ὀχυρωθῇ, στὴν ἀμτίθετη ἀνατολικὴ ἄκρη τοῦ χωριοῦ ἄρχισαν νὰ πέφτουν πυκνὰ πυρά.

   Στὴν μάχη εἶχαν ἐπέμβει οἱ κάτοικοι τοῦ Πισοδερίου, μαζὶ μὲ μερικοὺς κατοίκους τοῦ Ἀνταρτικοῦ, ποὺ εἶχαν ἀκούσει τοὺς πυροβολισμοὺς καὶ εἶχαν σπεύσει γιὰ νὰ βοηθήσουν τὸ σῶμα τοῦ Καούδη. Ὕστερα ἀπὸ τὴν ἀπροσδόκητη αὐτὴ ἐπέμβαση, οἱ κομιτατζῆδες ἀραίωσαν τὰ πυρά τους καὶ κινούμενοι ἀπὸ γωνία σὲ γωνία, βγῆκαν ἀπὸ τὸ χωριὸ καὶ διασκορπίσθηκαν στὰ ὑψώματα. Κατὰ τὴ μάχη ἐκείνη σκοτώθηκαν ἐννέα περίπου κομιτατζῆδες. Ἀπὸ τοὺς ἀντάρτες τραυματίσθηκαν δύο, ὁ Ἰωάννης Σεϊμένης καὶ ὁ Ἐμμανουὴλ Σκουντρῆς, ποὺ νοσηλεύθηκε ἀρκετοὺς μῆνες στὸ Πισοδέρι, μὲ θεράποντα τὸν Μοναστηριώτη γιατρὸ Στέργιο Ματσάλη.

Ἡ μάχη αὐτὴ τοῦ Καούδη ἦταν ἡ πρώτη μάχη ἐκ τοῦ πλησίον, ποὺ δόθηκε ἀπὸ σῶμα ὠργανωμένο στὴν πατρίδα ἐναντίον ὁλόκληρης σχεδὸν τῆς δυνάμεως τῶν κομιτατζήδων τῆς περιοχῆς Κορεστίων. Οἱ Βούλγαροι κομιτατζῆδες ἦσαν βέβαιοι πὼς θὰ ἐξόντωναν τὸ ὀλιγάριθμο ἐκεῖνο σῶμα καὶ ἀντ΄αὐτοῦ ὑπέστησαν βαριὲς ἀπώλειες. Ἡ σημασία τῆς μάχης τοῦ Τριγώνου τοῦ Σεπτεμβρίου τοῦ 1904 ἐπαυξάνεται καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἔλαβαν μέρος σ΄αὐτὴν αὐτόβουλα καὶ ἁπλοὶ πολῖτες, γηγενεῖς κάτοικοι τῆς περιοχῆς, διατρανώνοντας ἔτσι τῆν ἑλληνικότητα τοῦ τόπου…

   Ἀπό ὁμιλία τοῦ Ἀντιστράτηγου Ἰωάννου Κακουδάκη, ἐπιτίμου Α´ Ὑπαρχηγού ΓΕΣ τὴν 9η Ὀκτωβρίου 2005, στὴν Ὁμοσπονδία Δυτικομακεδονικῶν Σωματείων Ἀθηνῶν, μὲ θέμα “Ἡ συμβολὴ καὶ οἱ θυσίες τῶν Κρητικῶν στὸν Μακεδονικὸν Ἀγώνα” παραθέτουμε ἕνα ἀπόσπασμα γιὰ τὸν Καούδη:

«…[…]…Ἡ Παρουσία τοῦ πρώτου ἀντάρτικου Σώματος τῶν δέκα Κρητικῶν ἀπὸ τὴν ἐλεύθερη Ἑλλάδα, ἄν καὶ πολὺ σύντομη, λειτούργησε ἰδιαίτερα εὐεργετικὰ γιὰ τὸν ἑλληνικὸ ἀγώνα στὴ Μακεδονία. Ἡ πείρα ποὺ ἀπέκτησαν ἀποδείχτηκε πολύτιμη καὶ δύο ἀπὸ αὐτούς, ὁ Εὐθύμιος Καούδης καὶ ὁ Γεώργιος Δικώνυμος- Μακρῆς, διέπρεψαν ἀργότερα ὡς Ἀρχηγοὶ Σωμάτων. Οἱ συγκρούσεις μὲ τὶς Βουλγαρικὲς συμμορίες, ἡ ἐφαρμοζόμενη τακτική τους, ἡ ἀνικανότητά τους στὴ σκοποβολή, ὁ βαθμὸς τῆς ἐν γένει στρατιωτικῆς τους κατάρτισης, ἐνθάρρυναν τοὺς Κρητικοὺς νὰ συνεχίσουν μὲ ἐπιτυχία τὶς προσπάθειές τους καὶ νὰ δώσουν ἕνα εὐοίωνο σάλπισμα ἀφύπνισης γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας…[…]…»

Γεώργιος Δικώνυμος- Μακρῆς

Βιβλιογραφία - Πηγές

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ, Παύλου Τσάμη 
Τρίτη περίοδος τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος (1904-1908). Ἔνοπλος Ἀγώνας. Α΄ Ἀγῶνες κατὰ τὸ 1904. Ὁ ἀγώνας στὸ βιλαέτι Μοναστηρίου, σελ. 180-186

pigasos.blogspot.gr

imerologionmakednon.blogspot.gr

Φωτογραφίες

http://wp.me/p1ZOQp-42X  («ΕΝΩΣΗ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ»)