Ἡ δράση τῶν Σωμάτων Τόμπρα - Πλατανιᾶ (1907) στὴ Μακεδονία

Ὁλόσωμη φωτογραφία τοῦ ἐνόπλου Γεωργίου Τόμπρα ἀπὸ Κυδωνίες Μικρᾶς Ἀσίας.

Στὸν ὧμο του ἔχει κρεμάσει ἀραβίδα Μάουζερ Μ 1902. Στὴ μέση φέρει τὰ φυσίγγιά του.

     Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1907 μπῆκε στὴν Μακεδονία τὸ σῶμα τοῦ ἀνθυπολοχαγοῦ - φαρμακοποιοῦ Γεωργίου Τόμπρα ἤ καπετὰν Ρουπακιᾶ μαζὶ μὲ ἄλλα δύο καινούργια σώματα, τοῦ Παπαβιέρου καὶ τοῦ Θειάφη. Τὸ σῶμα τοῦ Τόμπρα ἀνέλαβε τὴν εὐθύνη τῆς περιοχῆς Καστανοχωρίων, ὅπου ἀπὸ τὰ μέσα Ἀπριλίου ἄρχισε ἀμέσως τὴν δράση του. 

Ἡ δύναμη τοῦ σώματος ἀνήρχετο σὲ 40 ἄνδρες, μεταξὺ δὲ τῶν ὁπλαρχηγῶν του ἦσαν ὁ καπετὰν Στέφος Γρηγορίου καὶ ὁ Ἰωάννης Σιδέρης. Ὁ Τόμπρας εἶχε μετάσχει τοῦ ἀγῶνος καὶ κατὰ τὰ προηγούμενα ἔτη, ἀρχικὰ ὡς ὑπαρχηγὸς στὸ σῶμα τοῦ καπετὰν Καβοντόρου στὸ Βάλτο τῶν Γιαννιτςῶν, καὶ ἀργότερα ὡς ὑπαρχηγὸς τοῦ Κατεχάκη στὴν περιοχὴ Βερμίου. Ἐπίσης εἶχε ὑπηρετήσει ἐπὶ ἕνα διάστημα καὶ στὴν Ἐλασσόνα ὡς γραμματεὺς τοῦ ἐκεῖ κέντρου τοῦ Ἑλληνικοῦ Κομιτάτου.

     Περὶ τὰ τέλη Ἀπριλίου τὸ σῶμα τοῦ καπετὰν Ρουπακιᾶ συνεπλάκη κατόπιν προδοσίας μὲ διλοχία τουρκικοῦ στρατοῦ πατὰ τὸ Νεστόριο, τὴν ὁποία καὶ κατεδίωξε. Ἐν συνεχείᾳ τὸ σῶμα περιέτρεξε τὴν περιοχὴ Βοΐου, Γράμμου μέχρι Μοράβα καὶ Βιγλίτσας, ἐκκαθαρίζοντας αὐτὴν ἀπὸ πράκτορες τῶν ξένων προπαγανδῶν καὶ ληστρικὲς συμμορίες Τουρκαλβανῶν.

Σοβαρώτερη συμπλοκὴ τοῦ σώματος ἔγινε στὶς 24 Ἰουνίου τοῦ 1907 παρὰ τὸ χωριὸ Σούλι Κορυτςᾶς, ὅπου μετὰ 3ωρον ἀγώνα ἐξωντώθηκε 15μελὴς συμμορία. Στὶς ἀρχὲς Ἰουλίου, ἐνῶ τὸ σῶμα βρισκόταν στὴν περιοχὴ Γιαννοχωρίου Καστοριᾶς, ἰδιαίτερη πατρίδα τοῦ ὁπλαρχηγοῦ Σιδέρη, ἔφθασε πληροφορία πὼς στὸ χωριὸ Φτελιὰ κρυβόταν ἡ συμμορία τοῦ φοβεροῦ βοεβόδα Καρσάκωφ. Ὁ καπετὰν Ρουπακιᾶς ζήτησε ἐνίσχυση ἀπὸ τὸν ἀνθυπολοχαγὸ Νικόλαο Πλατανιᾶ, ποὺ μὲ τὸ ψευδώνυμο καπετὰν Λαχτάρας εἶχε μπεῖ στὴν Μακεδονία τὸν Μάϊο καὶ δροῦσε ἐπίσης στὰ Καστανοχώρια. Ὁ Πλατανιᾶς σκοτώθηκε στὸν ἑλληνοβουλγαρικὸ πόλεμο τοῦ 1913. 

     Στὶς 3 Ἰουλίου τὰ δύο ἑνωμένα σώματα κινήθηκαν μὲ νυκτερινὴ πορεία καὶ κατὰ τὰ ξημερώματα τῆς 4ης Ἰουλίου ἔφθασαν στὴν Φτελιά. Ὁ βοεβόδας Καρσάκωφ, ἀκούοντας τὰ γαυγίσματα τῶν σκύλων, νόμισε πὼς εἶχε φθάσει στὸ χωριὸ τουρκικὸ ἀπόσπασμα καὶ ἀθέατος βγῆκε στὴν ἀντίθετη πλευρά. Τὰ σώματα μπῆκαν στὸ χωριὸ καὶ μὴ βρίσκοντας τὴν συμμορία προέβησαν σὲ συλλήψεις πρακτόρων τοῦ κομιτάτου, ἐν συνεχείᾳ δὲ κινήθηκαν πρὸς τὴν ἔξοδο. 

Καθ΄ ὅν ὅμως χρόνον πορεύονταν μέσα σ΄ ἕνα στενό, κοντὰ στὸ χωριό, προσεβλήθησαν ἀπὸ τὴν συμμορία τοῦ Καρσάκωφ, ἡ ὁποία εἶχε στῆσει ἐνέδρα στὸ ἐπικίνδυνο ἐκεῖνο μέρος καὶ ἄρχισε συμπλοκή.

Ὕστερα ἀπὸ σκληρὸ ἀγώνα, τὸ σῶμα τοῦ Ρουπακιᾶ κατώρθωσε νὰ βγῇ ἀπὸ τὸ στενὸ καὶ νὰ καταλάβῃ ἕνα λόφο, ἀπέναντι τῶν Βουλγάρων, μὲ πυκνὰ δὲ πυρὰ νὰ ἐπιτύχῃ τὴν ἀπαγγίστρωση καὶ τῶν ὑπολοίπων ἀνταρτῶν. Ἐπηκολούθησε τότε μάχη ἐκ τοῦ συστάδην, μέχρις ὅτου δι΄ἐφόδου, ἐκ μέρους κυρίως τῶν ὁπλαρχηγῶν Στέφου καὶ Σιδέρη, ἐκτοπίσθηκαν οἱ κομιτατζῆδες ἀπὸ τὶς ὀχυρὲς θέσεις ποὺ κατεῖχαν καὶ ἐτράπησαν οἱ περισσότεροι εἰς φυγήν, πλὴν τοῦ βοεβόδα καὶ μερικῶν ἀνδρῶν του, ποὺ εἶχαν καταλάβεο νέες θέσεις καὶ ἐξακολουθοῦσαν νὰ μάχονται γενναῖα. 

     Τελικὰ τὰ ἀντάρτικα σώματα κατώρθωσαν νὰ πλησιάσουν στὶς καινούργιες θέσεις τῶν Βουλγάρων κομιτατζήδων καὶ νὰ τοὺς τρέψουν ἐκ νέου εἰς φυγήν. Κατὰ τὴν ὥρα τῆς φυγῆς οἱ Ἕλληνες ἀντάρτες ἄρχισαν νὰ ρίχνουν ὁμοβροντίες, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ σκοτωθῇ ὁ φημισμένος Νάσο Καρσάκωφ καὶ ἄλλοι 20 περίπου ἀπὸ τοὺς συντρόφους του. Τὰ δύο σώματα Τόμπρα καὶ Πλατανιᾶ συνέχισαν τὴν δράση τους στὴν περιοχὴ τῶν Καστανοχωρίων μέχρι τοῦ Φθινοπώρου τοῦ 1907, ὁπότε ἐπέστρεψαν στὴν Ἑλλάδα…

Βιβλιογραφία

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ, ΠΑΥΛΟΥ Λ. ΤΣΑΜΗ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1975.

Ἡ φωτογραφία εἶναι ἀπὸ τὸ Ἴδρυμα Μουσείου Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος -->  http://www.imma.edu.gr/imma/dbs/Artifacts/index.html?start=249&show=1