Οἱ συνομολογήσαντες τὴ συνθήκη τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, ἀπὸ ἀριστερά: Σαντουλάχ πασάς, Σαφβέτ Πασάς, Νικόλαος Ἰγνάντιεφ ποὺ ὑπογράφει καὶ ὁ βοηθὸς διπλωμάτης Νεντίλοφ.
Στὶς 12-4-1877 κηρύσσεται νέος Ρωσοτουρκικὸς πόλεμος, ἐνῶ τὸν Ἰούλιο τοῦ ἰδίου ἔτους οἱ Ρῶσοι πέρασαν τὸν Δούναβη καὶ μετέφεραν τὶς ἐπιχειρήσεις τοῦ πολέμου στὴ Βουλγαρία. Μετὰ τὶς μᾶχες στὴ Σίπκα καὶ στὴν Πλεῦνα, τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1878, κατέλαβαν τὴν Φιλιππούπολη, ὕστερα ἀπὸ λίγες ἡμέρες τὴν Ἀνδριανούπολη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ προέλασαν ἐλεύθερα πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολη.
Στὶς 3 Μαρτίου τοῦ 1878, κατόπιν τριμήνων περίπου συνεννοήσεων, οἱ Ρῶσοι ἐπέβαλαν στοὺς Τούρκους τὴν σύναψη συνθήκης εἰρήνης, γνωστῆς ὡς Συνθήκης τοῦ Ἁγίου Στεφάνου. Ὁ Ἃγιος Στέφανος ἦταν προάστιο τῆς Κωνσταντινούπολης, ἐνῶ σήμερα ἐκεῖ κατασκευασθεῖ ἀεροδρόμιο καὶ τὸ χωριὸ Γιεσίλκιοϊ. Μὲ τὴ συνθήκη αὐτή, ἡ Ρωσία στὴν προσπάθειά της νὰ κατασκευάσῃ μία δορυφορικὴ δύναμη στὰ Βαλκάνια καὶ νὰ ἀποκτήσῃ ἐπί τέλους διέξοδο σὲ ἀνοικτὴ θάλασσα, ἐκπληρώνοντας τὸ ὂνειρο τοῦ Μεγάλου Πέτρου καὶ τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, δημιουργεῖ τὴν «Μεγάλη Βουλγαρία» καὶ παίρνει τὴν ρεβάνς ἀπὸ τὴν Τουρκία.
Μὲ τὴν Συνθήκη ἐκπληρώνεται ἡ φιλοδοξία τοῦ Βουλγαρικοῦ ἐθνικισμού, τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ ὀρόσημο ἀφοῦ προέβλεπε τὴν συγκρότηση μιᾶς μεγάλης Βουλγαρίας στὴν καρδιὰ τῶν Βαλκανίων, ἀπὸ τὸν Δούναβη μέχρι τὸ Αἰγαῖο καὶ ἀπὸ τὴν Ἀχρίδα μέχρι τὴν Μαύρη θάλασσα , ἐνῶ ἐκτὸς ἔμενε ἡ Θεσσαλονίκη καὶ ἡ Χαλκιδική. Ἡ σύγχρονη Βουλγαρία, θεωρεῖ τὸ πλαίσιο τῆς Συνθήκης τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, ὡς τὸ ἱστορικὸ πλαίσιο τοῦ βουλγαρικοῦ ἔθνους καὶ τοῦ κράτους.
Ἀκόμα καὶ πρόσφατα, ἐφημερίδα τῆς Βουλγαρίας ἔγραψε ὅτι «τὰ πραγματικὰ σύνορα τῆς Βουλγαρίας εἶναι αὐτὰ τῆς Συνθήκης τοῦ Ἁγίου Στεφάνου καὶ ὅτι ἡ ἀληθινὴ Βουλγαρία, εἶναι αὐτὴ τῆς Συνθήκης τοῦ Ἁγίου Στεφάνου». Ἄλλωστε ἡ Βουλγαρία γιορτάζει τὴν ἀπελευθέρωσή της τὴν ἡμέρα τῆς ὑπογραφῆς τῆς Συνθήκης, (3 Μαρτίου, Διάταγμα 236 τῆς 27-2-1990) ἐνῶ δὲν ἔπαψαν ποτὲ οἱ ἀλυτρωτικοί της στόχοι, ἐνῶ κατὰ τὴ διάρκεια τῶν δύο παγκόσμιων πολέμων ἡ ἐπιδίωξη κατάληψης τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας καὶ τῆς Θράκης, ἦταν πασιφανής.
Ἡ συνθήκη τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, ἀπὸ τὴν ὁποία δημιουργήθηκε τὸ βουλγαρικὸ κράτος, ἦταν αὐθαίρετο καὶ τεχνητὸ δημιούργημα τῶν ἐργαστηρίων τοῦ τσαρικοῦ ἰμπεριαλισμοῦ, καταδίκασε δὲ ἕνα μεγάλο τμῆμα τοῦ Ἑλληνισμοῦ στὸν ὄλεθρο, μὲ τὸν ἀπειλούμενο ἐκβουλγαρισμὸ καὶ τὸ ἐλεύθερο ἑλληνικὸ κράτος σὲ μαρασμό. Εἶναι χαρακτηριστικό, ὅτι ὁ δημιουργὸς τῆς Συνθήκης, κόμης ΙΓΝΑΤΙΕΦ, πρεσβευτὴς τῆς Ρωσίας στὴν Κωνσταντινούπολη, δήλωσε μετὰ τὴν ὑπογραφὴ στοὺς Βουλγάρους: «τώρα οἱ Ἕλληνες ἂς πᾶνε κολυμπῶντας στὴν Κωνσταντινούπολη»
Ὁλόκληρος ὁ ἑλληνισμὸς συγκλονίστηκε καὶ οἱ ἑλληνικοὶ σύλλογοι τῆς Κωνσταντινούπολης ἀνέλαβαν πρωτοβουλία γιὰ τὴν ἐνημέρωση τῆς διεθνοῦς κοινῆς γνώμης καὶ δραστηριοποιήθηκαν πρὸς ὅλες τὶς κατευθύνσεις γιὰ τὴν ὑποστήριξη τῶν ἑλληνικῶν δικαίων, μὲ δημοσίευση στατιστικῶν καὶ ἐθνολογικῶν χαρτῶν καὶ τὴν πραγματοποίηση πολυάριθμων ἔγγραφων διαμαρτυριῶν, ποὺ ὑποβλήθηκαν ἐκ μέρους τῶν ἑλληνικῶν πληθυσμῶν τῶν ὑπόδουλων ἐπαρχιῶν, πρὸς τὴν Πύλη καὶ τὶς Μεγάλες Δυνάμεις. Οἱ Ἕλληνες τῆς Μακεδονίας καὶ τῆς Θράκης ἀντέδρασαν σθεναρά.
Ξέσπασαν δύο Ἐπαναστάσεις, τοῦ Ὀλύμπου καὶ τῆς Δυτικῆς Μακεδονίας, ἐνῶ μὲ ἀλλεπάλληλες ἀναφορές ἐξέφραζαν τὴν ἀντίθεσή τους στὰ προαποφασισθέντα ἐρήμην τους. Τὶς ἀναφορές αὐτὲς ὑπόγραφαν ὅλες οἱ ἑλληνικὲς κοινότητες Μακεδονίας - Θράκης, ἑλληνόφωνες, σλαβόφωνες, ἀλβανόφωνες, βλαχόφωνες, οἱ ὁποῖες ὑπογράμμιζαν τὴν ἀντίθεσή τους στοὺς ὄρους τῆς Συνθήκης. Παράλληλα ζητοῦσαν τὴν ἔνωσή τους μὲ τὴν Ἑλλάδα ἢ σὲ ἀντίθετη περίπτωση τὴν διατήρηση τῆς ὀθωμανικῆς κυριαρχίας στὸν χῶρο.
Γιὰ τὸν μέσο Ἕλληνα φαινόταν ἐντελῶς παράλογο νὰ ἀπλωθῇ ἀνεξέλεγκτα ἕνας θύλακας σλαβικοῦ πληθυσμοῦ καὶ νὰ γίνῃ πολιτικὸς παράγοντας σὲ περιοχὲς ὅπου ἀνθοῦσε τὸ πολυάριθμο Ἑλληνικὸ στοιχεῖο καὶ ἀποτελοῦσε τὸ πιὸ ἐξελιγμένο τμῆμα τοῦ πληθυσμοῦ, ἐπειδή αὐτό ἐξυπηρετοῦσε τὸν ρωσικὸ πανσλαβισμὸ. Τόσο γιὰ τοὺς Ἕλληνες , ὅσο καὶ γιὰ τοὺς Σέρβους, ἡ Συνθήκη ἀποτέλεσε τὴν τελικὴ ἀπόδειξη τῆς ὕπουλης τακτικῆς καὶ τῶν πανούργων μέσων ποὺ χρησιμοποιοῦσε ἡ Ρωσία...
Τὸ συνέδριο τοῦ Βερολίνου, ποὺ ἀκύρωσε τὴν Συνθήκη τοῦ Ἁγίου Στεφάνου.
Ἡ συνθήκη ὅμως αὐτὴ δὲν ἔμελλε νὰ ὑλοποιηθῇ καὶ δὲν διήρκησε πολύ, παρὰ μόνο τέσσερις μῆνες. Λίγο ἀργότερα ἡ Εὐρωπαϊκὴ διπλωματία θὰ συζητοῦσε στὰ σοβαρὰ αὐτὸν τὸν τετράμηνο αὐθαίρετο ἰδιοκτησιακό τίτλο. Μετὰ ἀπὸ ἕναν αἰῶνα ἡ ἴδια διπλωματία θὰ δήλωνε ἄγνοια γιὰ 4.000 χρόνια Ἑλληνικῆς Μακεδονίας.
Στὴ δημιουργία τῆς Μεγάλης Βουλγαρίας ἀντιτάχθηκαν τόσο ἡ Ἀγγλία, ὅσο καὶ ἡ Αὐστροουγγαρία. Μὲ πρωτοβουλία τοῦ Βίσμαρκ ἡ Εὐρώπη ὁδηγήθηκε στὸ συνέδριο τοῦ Βερολίνου, τῆς 1/13 Ιουνίου 1878 μὲ σκοπὸ τὴν ἀναθεώρηση τῆς Συνθήκης. Ἔτσι αὐτὸ ποὺ δὲν μπόρεσε νὰ κάνῃ ἡ ἑλληνικὴ ἀντίδραση, ἐπιτεύχθηκε ἀπὸ τὴν σύγκρουση τῶν συμφερόντων καὶ τῆς ἀντιζηλίας τῶν Μεγάλων Δυνάμεων, γιατὶ ἡ μὲν Ἀγγλία εἶδε μὲ μεγάλη δυσφορία τὴν κάθοδο τῆς Ρωσίας μέσω βουλγαρίας στὴ μεσόγειο, ἡ δὲ Αὐστροουγγαρία ὀρεγόμενη ἀκόμα τὴ Θεσσαλονίκη δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ἀνεχθῇ τὴν ἐπιτυχία τῆς ἀντιπάλου της, Ρωσίας.
Ἔτσι στὸ συνέδριο τοῦ Βερολίνου, ἡ βουλγαρία τῆς Συνθήκης τοῦ Ἁγίου Στεφάνου χωρίστηκε σὲ τρία τμήματα: Μία ὑποτελή ἡγεμονία τῆς Βουλγαρίας, μία αὐτόνομη περιοχὴ κάτω ἀπὸ τὴν κυριαρχία τοῦ Σουλτάνου, ποὺ ὀνομάστηκε Ἀνατολική Ρωμυλία καὶ τὰ ὑπόλοιπα ἐδάφη ἐπεστράφησαν στὸ Σουλτάνο, ἐνῶ δημιουργήθηκαν οἱ αἰτίες καὶ οἱ ἀφορμὲς γιὰ νέες διαφωνίες ποὺ συγκλόνισαν τὰ Βαλκάνια γιὰ τὶς ἐπόμενες δεκαετίες. Γίνεται λοιπὸν φανερὸ ὅτι οἱ ἐδαφικὲς βλέψεις τῶν Βουλγάρων ἰκανοποιήθηκαν μόνο στὰ χαρτιὰ προσωρινά. Γι’ αὐτό καὶ τὸ ὄραμα τῆς «Μεγάλης Βουλγαρίας» ὅσο χίμαιρα καὶ νὰ ἦταν, δημιούργησε τέτοια ψύχωση, ἡ ὁποία γιὰ ἀρκετές δεκαετίες ἔμελλε νὰ επηρεάσῃ τὴν Βουλγαρικὴ πολιτικὴ καὶ νὰ συσσωρεύσῃ πολλὲς δυστυχίες τόσο στὸ Βουλγαρικὸ λαό, ὅσο καὶ στοὺς γείτονές του…
Μέρος ἀπό τὸ ἄρθρο "ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ (Ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 19ου αἰῶνα ἔως τὴν ἐπανάσταση τῶν Νεότουρκων τὸ 1908)", τοῦ Κωνσταντίνου Τζέκη, Ἀντιστράτηγου ΕΛΑΣ ἐ.ἀ.
Εἰκόνες ἀπὸ el.wikipedia.org καὶ kodikosdaskalos.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου