«Τὴν Τετάρτη 23 Αὐγούστου 1939, ὁ Ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν τοῦ Ράϊχ θὰ φθάσῃ στὴν Μόσχα γιὰ νὰ φέρῃ εἰς πέρας τὶς διαπραγματεύσεις» ἀνακοινώθηκε ἀπὸ τὸν Ραδιοφωνικὸ Σταθμὸ τοῦ Βερολίνου στὶς 21 Αὐγούστου 1939.
Ἡ εἴδησι ἔπεσε σὰν βόμβα προκαλῶντας ἀναταραχὴ καὶ διπλωματικὰ ἐπεισόδια, ἐνῷ οἱ κομμουνιστὲς ὅλης τῆς Εὐρώπης δυσκολεύονταν νὰ πιστέψουν στὴν εἴδησι. Αὐτὴ ἡ προοδευτικὴ προσέγγισις ἀνάμεσα στὸν Χίτλερ καὶ τὸν Στάλιν, κυριολεκτικὰ κάτω ἀπὸ τὴν μύτη τῶν Τσάμπερλαιν καὶ Νταλαντιέ (Ἄγγλου καὶ Γάλλου Πρωθυπουργοῦ ἀντίστοιχα) θὰ μποροῦσε νὰ εἶχε ἀποφευχθῇ ἂν οἱ πολιτικοὶ ἡγέτες τῆς Δύσεως, δὲν διέπραταν πλήθος σφαλμάτων ὑπολογισμοῦ μὲ ὑποχωρήσεις στὶς γερμανικὲς ἀπαιτήσεις (πολιτικὴ κατευνασμοῦ).
Μετὰ τὴν κατοχὴ τῆς Πράγας ἀπὸ τὴν Βέρμαχτ, ὁ Στάλιν αἰσθάνθηκε νὰ πλησιάζῃ ἡ ἀπειλητικὴ πνοὴ τῆς γερμανικῆς παντοδυναμίας. Οἱ Ἀγγλο-Γάλλοι καθυστέρησαν νὰ προτείνουν συμφωνία στὴν Σοβιετικὴ Ἔνωση ὥστε νὰ ἐνισχύσουν τὸ στρατόπεδο ἐναντίον τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας καὶ ὅταν στὶς 27 Μαΐου 1939, ἀποφάσισαν τὴν διεξαγωγὴ προκαταρκτικῶν συνεννοήσεων, ἡ κυβέρνησις τῆς ΕΣΣΔ εἶχε ἤδη ξεκινήσει συνεννοήσεις στρατιωτικῆς συμμαχίας μὲ τὴν Γερμανία.
Ἤδη, ἀπὸ τὶς 3 Μαΐου ὁ Ἑβραῖος Λιτβίνωφ εἶχε παραχωρήσῃ τὴν θέσι του στὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, στὸν Μολότωφ, πιὸ ὑποτεταγμένο στὸν Στάλιν καὶ ἀναμφισβήτητα περισσότερο κατάλληλο γιὰ τὴν σύναψι καρποφόρων σχέσεων μὲ ἕνα ἄγρια ἀντισημιτικὸ κράτος ὅπως ἡ ναζιστικὴ Γερμανία. Οἱ ναζὶ ἡγέτες εἶχαν χαμηλώσει τὸν τόνο τῆς ἀντικομμουνιστικῆς προπαγάνδας τους καὶ ταυτόχρονα οἱ Γερμανοὶ ἔδειχναν ζωηρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ ἀνάληψι σὲ εὐρεῖα κλίμακα τῶν ἐμπορικῶν σχέσεων ἀνάμεσα στὶς δύο χῶρες. Μὴν ξεχνᾶμε ἐπίσης ὅτι τὸ σοβιετικὸ σύστημα ἦταν ἐξ ἴσου ἀπομακρυσμένο ἀπὸ τὶς δυτικὲς δημοκρατίες ὅσο καὶ ἀπὸ τὸν ναζιστικὸ ὁλοκληρωτισμό· μόνο ποὺ μαζί του εἶχε ὁρισμένα κοινὰ σημεῖα. Ἐπίσης ὁ Φύρερ εἶχε ὁρίσει τὴν ἡμερομηνία ἐπιθέσεως στὴν Πολωνία στὰ τέλη Αὐγούστου καὶ βιαζόταν νὰ καλύψῃ τὰ νῶτα του μὲ μία σοβιετικὴ οὐδετερότητα ἡ ὁποία θὰ ἀπέκλειε τὴν πιθανότητα σοβιετικῆς παρέμβασης ἐνῷ ἡ Πολωνία, εἶχε ἐξασφαλίσει ἐγγυήσεις ἀπὸ τὴν Μεγάλη Βρετανία καὶ τὴν Γαλλία ὅτι θὰ τὴν ὑποστήριζαν στρατιωτικά, ἂν δεχόταν ἐπίθεσι ἀπὸ τὴν Γερμανία.
Στὶς 15 Αὐγούστου ὁ Ρίμπεντροπ διαμήνυσε στὸν Μολότωφ τὸ ἐπεῖγον «μιὰς ἄμεσου ἀποσαφηνίσεως» μὲ τὸν σκοπὸ τῆς «ἐγκαίρου διευθετήσεως τῶν ἐδαφικῶν προβλημάτων τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης». Μὲ τὸν ἔμεσο αὐτὸν τρόπο ἡ σοβιετικὴ κυβέρνησις εἰδοποιεῖτο γιὰ τὸν ἐπικείμενο διαμελισμὸ τῆς Πολωνίας καὶ ἐδέχετο πρόσκλησι νὰ λάβῃ μέρος στὴν λεηλασία. Ἡ Σοβιετικὴ κυβέρνησις ἀπαιτοῦσε ἕνα σύμφωνο μὴ ἐπιθέσεως, μία μερίδα ἀπὸ τὴν Πολωνία, ἐλευθερία δράσεως στὰ κράτη τῆς Βαλτικῆς καὶ τὴν μεσολάβησι τοῦ Βερολίνου γιὰ τὴν διακοπὴ συνοριακῶν ἐπεισοδίων μὲ τὴν Ἰαπωνία.
Στὶς 23 Αὐγούστου ὁ Ρίμπεντροπ, ἐπὶ κεφαλῆς μιᾶς πολυάριθμης γερμανικῆς ἀντιπροσωπείας, μετέβη στό Κρεμλῖνο, ὅπου τὸν ἀνέμεναν ὁ Στάλιν καὶ ὁ Μολότωφ. Τὴν ὑποστήριξι τῆς ΕΣΣΔ, ποὺ οἱ Δυτικοὶ δὲν εἶχαν κατορθώσει νὰ ἐπιτύχουν στὴν διάρκεια πολυμήνων διαπραγματεύσεων, ἐξασφάλισε ὁ Ρίμπεντροπ καταβάλλοντας φυσικὰ τὸ τίμημα ποὺ εἶχε ζητηθῆ. Ὁ Στάλιν καὶ ὁ Μολότωφ ἀπαίτησαν νὰ συνοδεύσῃ τὸ σύμφωνο μὴ ἐπιθέσεως ἕνα «εἰδικὸ μυστικὸ πρωτόκολλο» ποὺ θὰ διαιροῦσε τὴν ἀνατολικὴ Εὐρώπη σὲ δύο ζῶνες ἐπιρροῆς. Τὸ πρωτόκολλο ὅριζε τὰ ἀκόλουθα:
«1. – Σὲ περίπτωσι ἐδαφικῶν καὶ πολιτικῶν μεταβολῶν στὰ ἐδάφη ποὺ ἀνήκουν στὰ βαλτικὰ κράτη (Φινλανδία, Ἐσθονία, Λεττονία καὶ Λιθουανία), τὰ βόρεια σύνορα τῆς Λιθουανίας θὰ ἀντιπροσωπεύουν τὴν διαχωριστικὴ γραμμὴ τῶν ἀντιστοίχων ζωνῶν ἐπιρροῆς τῆς Γερμανίας καὶ τῆς ΕΣΣΔ.2. – Σὲ περίπτωσι ἐδαφικῶν καὶ πολιτικῶν μεταβολῶν στὰ ἐδάφη ποὺ ἀνήκουν στὸ πολωνικὸ κράτος, οἱ σφαίρες ἐπιρροῆς τῆς Γερμανίας καὶ τῆς ΕΣΣΔ θὰ ὁρίζωνται κατὰ προσέγγισιν ὰπὸ τὴν γραμμὴ τῶν ποταμῶν Νάρεφ, Βιστούλα καὶ Σάν. Μόνο ἐπὶ τῇ βάσει τῶν μελλοντικῶν πολιτικῶν ἐξελίξεων θὰ εἶναι δυνατὸν ν' ἀποφασισθῇ κατὰ πόσον τὰ συμφέροντα τῶν δυὸ μερῶν καθιστοῦν ἐπιθυμητὴ τὴν διατήρησι ἑνὸς ἀνεξαρτήτου πολωνικοῦ κράτους. 'Ὁπωσδήποτε οἱ δυό κυβερνήσεις θὰ λύσουν αὐτὸ τὸ θέμα μὲ μιὰ φιλικὴ συνεννόησι».
Στοὺς ὁπαδούς τοῦ διεθνοῦς κομμουνισμοῦ, ποὺ ἐξακολουθοῦσαν νὰ πιστεύουν στὸ δικαίωμα τῆς αὐτοδιαθέσεως τῶν λαῶν, ὁ Στάλιν δὲν μποροῦσε νὰ ἀποκαλύψῃ ξαφνικὰ τὴν φρικτὴ ἀλήθεια. Αὐτὴ ἦταν ἡ αἰτία ποὺ τὸ πρωτόκολλο τελείωνε μὲ τὴν ἀκόλουθη φράση: «Τὸ παρὸν πρωτόκολλο θὰ τηρηθῇ ἀπολύτως μυστικὸ καὶ ἀπὸ τὰ δύο μέρη…».
Ἡ Γερμανία ἔλαβε σὲ ἀντάλλαγμα τὴν ἐγγύηση ὅτι ἡ ΕΣΣΔ δὲν θὰ βοηθοῦσε τὴν Γαλλία καὶ τὴν Ἀγγλία σὲ περίπτωσι ποὺ οἱ χῶρες αὐτὲς ἀπεφάσιζαν νὰ ἐπέμβουν στὸ πλευρὸ τῆς Πολωνίας. Οἱ διάφοροι ὅμως ὅροι τοῦ συμφώνου καθόριζαν ὅτι δὲν ἐπρόκειτο γιὰ μία ἁπλὴ παθητικὴ οὐδετερότητα. Ἡ Ρωσία ἦταν ὑποχρεωμένη νὰ προμηθεύῃ σιτάρι, πετρέλαιο, σπάνια μέταλλα καὶ κάθε τὶ ποὺ θὰ ἐπέτρεπε στὴν Γερμανία νὰ ἀποφύγῃ τὶς ὀλέθριες συνέπειες ἑνὸς θαλάσσιου ἀποκλεισμοῦ ἐκ μέρους τῆς Ἀγγλίας.
Τὸ σύμφωνο αὐτὸ καθεαυτὸ ἦταν τέτοιο, ὥστε νὰ ἀναστατώσῃ τὶς ψυχὲς τῶν Εὐρωπαίων κομμουνιστῶν πού έπί χρόνια ἄκουγαν ὅτι ὁ ναζισμὸς καὶ ὁ φασισμὸς ἦταν οἱ ὁρκισμένοι ἐχθροὶ τοῦ προλεταριάτου. Ἡ ἀπογοήτευσις ὑπῆρξε σκληρή!
Ἔτσι, κατὰ τὴν πρώτη φάσι τοῦ πολέμου, ἡ Σοβιετικὴ Ἔνωση διευκόλυνε τὴν προέλασι τῆς Βέρμαχτ στὴν Πολωνία ἐκπέμποντας ραδιοφωνικὰ σήματα στὰ γερμανικὰ βομβαρδιστικὰ καὶ θέτοντας τοὺς λιμένες της στὴν Βαλτικὴ καὶ στὸν Εἰρηνικὸ στὴν διάθεσι τῶν γερμανικῶν ὑποβρυχίων καὶ πλοίων ποὺ εἶχαν ἀνάγκη ἀνεφοδιασμοῦ καὶ ἐπισκευῶν.
Ὁ Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ἄρχισε στὶς 04.45' τὸ πρωὶ τῆς 1ης Σεπτεμβρίου 1939, ὅταν ὁ γερμανικὸς στρατὸς εἰσέβαλλε στὴν Πολωνία. Στὶς 17 Σεπτεμβρίου, οἱ Πολωνοὶ δέχτηκαν καὶ τὴν ἐπίθεσι τοῦ Κόκκινου Στρατοῦ.
Τὰ πρῶτα σοβιετικὰ πρωτότυπα τῆς Συνθήκης μεταξὺ τῆς ΕΣΣΔ καὶ τῆς Γερμανίας καθῶς καὶ τὸ μυστικὸ συμπληρωματικὸ πρωτόκολλο, δημοσιεύθηκαν γιὰ πρώτη φορά στὶς 31 Μαΐου 2019. Προηγουμένως, μόνο οἱ φωτοτυπίες τῶν γερμανικῶν πρωτοτύπων τοῦ Συμφώνου Molotov-Ribbentrop ἦταν διαθέσιμες στοὺς ἱστορικούς.
Οἱ σαρώσεις τῶν ἐγγράφων δημοσιεύθηκαν στὴν ἱστοσελίδα τοῦ Ἰδρύματος Ἱστορικής Μνήμης. Προέρχονται ἀπὸ τὸ Τμῆμα Ἱστορικῶν Ἀρχείων καὶ Ντοκιμαντὲρ τοῦ ρωσικοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν καὶ ὅπως διευκρίνισε ὁ διευθυντής τοῦ Ἰδρύματος Ἱστορικῆς Μνήμης Dyukov (Александр Дюков), τὸ κείμενο τῆς Συνθήκης εἶχε ἤδη δημοσιοποιηθεῖ ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν τὴν δεκαετία τοῦ 1990.
Τὰ ἔγγραφα τῆς Συνθήκης εἶναι δακτυλογραφημένα καὶ πάνω τους βρίσκονται οἱ ὑπογραφὲς τοῦ Λαϊκοῦ Ἐπιτρόπου Ἐξωτερικῶν τῆς ΕΣΣΔ Βιτσάσεβλο Μολωτόφ – «με εξουσιοδότηση της κυβέρνησης της ΕΣΣΔ» – καὶ τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τῆς Ναζιστικῆς Γερμανίας Ἱωακεῖμ φον Ρίμπεντροτ.
· Λίγες ἡμέρες μετά τὴν ὑπογραφὴ τῶν ἐγγράφων - 1 Σεπτεμβρίου 1939 - ὁ Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε μὲ τὴν γερμανικὴ ἐπίθεσι ἐναντίον τῆς Πολωνίας.
· 17 Σεπτεμβρίου 1939, τὰ σοβιετικὰ στρατεύματα εἰσῆλθαν στὴν Πολωνία. Ἡ πολωνικὴ ἐπικράτεια μοιράσθηκε μεταξὺ τῆς ΕΣΣΔ καὶ τῆς Γερμανίας σύμφωνα μὲ τὶς "σφαίρες συμφερόντων" ποὺ ἀναφέρονται στὸ μυστικὸ πρωτόκολλο τῆς συνθήκης.
- Τὸ Σύμφωνο παρέμεινε σὲ ἰσχύ ἔως τὶς 22 Ἰουνίου 1941, ὅταν ἡ Γερμανία τὸ παραβίασε, εἰσβάλλοντας στὴ Σοβιετικὴ Ἔνωση, στὸ πλαίσιο τῆς Ἐπιχειρήσεως Μπαρμπαρόσα.
- Ἡ 23η Αὐγούστου καθιερώθηκε ὡς Εὐρωπαϊκὴ Ἡμέρα Μνήμης γιὰ τὰ Θύματα τοῦ Σταλινισμοῦ καὶ τοῦ Ναζισμοῦ, μὲ τὸ ψήφισμα τῆς 2ας Ἀπριλίου 2009 τοῦ Εὐρωκοινοβουλίου.
~~~~~
Δεῖτε σὲ ψηφιακὴ μορφὴ τὰ ἔγγραφα τῆς Συνθήκης καθῶς καὶ τὸ μυστικὸ πρωτόκολλο (Ρωσσικό ἀρχεῖο) --> http://historyfoundation.ru/2019/05/31/pakt/
Πηγές – βιβλιογραφία
- «ΙΣΤΟΡΙΑ» Μηνιαῖο περιοδικὸ Ἱστορικῆς Ὕλης, Αὔγουστος 1969
- «ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» , ΕΤΟΣ ΚΘ΄ 544 – 545, Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 1981
- Τα σοβιετικά πρωτότυπα του συμφώνου Molotov-Ribbentrop δημοσιεύθηκαν /Опубликованы советские оригиналы "пакта Молотова – Риббентропа":
Φωτογραφίες
- Χίτλερ – Στάλιν καὶ χάρτης τῆς διαμελισμένης Πολωνίας σύμφωνα μὲ τοὺς ὅρους τῆς Συμφωνίας: https://upnorth.eu/izborsky-club-calls-new-molotov-ribbentrop-pact-re-divide-eastern-europe-moscow-berlin/
- Πρώτη σελίδα τῆς ἐφημερίδος «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ» τὴν 23η Αὐγούστου 1939.
- Ὁ Μολότωφ (ὑποφράφοντας), ὁ Ρίμπεντροπ (μὲ τὰ μαῦρα πίσω ἀπὸ τὸν Μολότωφ) καὶ ὁ Στάλιν (δεξιά) στὶς 23 Αὐγούστου 1939.
- German Foreign Minister Joachim von Ribbentrop and Josef Stalin standing behind Soviet Foreign Minister Vyacheslav Molotov as he signs the two countries’ nonaggression pact, August 23, 1939 https://www.nybooks.com/articles/2009/12/03/nazis-soviets-poles-jews/
- Πρώτη σελίδα τῆς ἐφημερίδος «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ» τὴν 23η Αὐγούστου 1939.
- Σελίδα τοῦ Συμφώνου μὲ τὶς ὑπογραφὲς τοῦ Μολότωφ καὶ τοῦ Ρίμπεντροπ
https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/179305/sto-fos-istorika-eggrafa-gia-ti-symfonia-stalin-xitler
- Ὁ χάρτης τῆς Πολωνίας τὸν ὁποῖο ὑπέγραψαν ὁ Στάλιν καὶ ὁ Ρίμπεντροπ γιὰ τὴν προσαρμογὴ τῶν γερμανο-σοβιετικῶν συνόρων μετὰ τὴν εἰσβολὴ στὴν Πολωνία, τὸ1939.
- “Wonder How Long the Honeymoon Will Last?” Satirical cartoon by Clifford K. Berryman on the announcement of the Nazi-Soviet nonaggression pact of 1939
- Cartoons By ILLINGWORTH-In June, 1941 Germany attacked Russia. Just two years after it had signed the Non-Aggression Pact.
Χλόη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου