Τρώγονταν οἱ ὕαινες πάνω ἀπὸ τὴν λαβωμένη Ἑλλάδα...

   Τὸ Βυζάντιο, ἰδίως μετὰ τὸν ΙΓ’ αἰῶνα, δὲν εἶχε κατορθώσῃ νὰ ἐπιτύχῃ τὸν ἔλεγχο τῶν ἑλληνικῶν θαλασσῶν. Πειρατὲς τοῦ Ἀλγερίου καὶ τῆς Τύνιδος λυμαίνονταν τὴν Μεσόγειο καὶ τὸ Αἰγαῖο καὶ σὲ αὐτοὺς προστέθησαν ἀργότερα καὶ οἱ Γενουᾶτες. Στὸ μεταξύ, ἡ Ἑνετικὴ Δημοκρατία βρισκόταν σὲ διαρκεῖς συγγρούσεις μὲ τοὺς Τούρκους καὶ πρὶν ἀκόμα τὴν κατάληψι τὼν βόρειων ἑλληνικῶν ἐπαρχιῶν ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Οἱ Ἑνετοί, θαλασσοκράτορες τότε τῆς Μεσογείου καὶ τοῦ Αἰγαίου, ἐνεργοῦσαν καὶ πειρατικὲς ἐπιδρομές, οἱ ὁποῖες πολλὰ δεινὰ προξένησαν στοὺς παράλιους οἰκισμοὺς τῆς Μακεδονίας. Ἀλλά καὶ τὸ ἐπίσημο τουρκικὸ κράτος δὲν δίσταζε μὲ τὸ στόλο του νὰ λεηλατῇ τὶς παράλιες περιοχὲς καὶ τὶς μοναστηριακὲς ἐγκαταστάσεις.

Σὲ κώδικα τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων* μαθαίνουμε πῶς κατάφερε τὸ Ἅγιον Ὄρος ν΄ἀφεθῇ ἀνενόχλητο ἀπὸ τὶς τουρκικὲς πειρατικὲς ἐπιδρομές:

   «Ὁ δεύτερος Τοῦρκος σουλτάνος ποὺ ἐβασίλευσεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν (Βαγιαζήτ ὁ Β’, 1479-1512), διέταξε τὸν ναύαρχόν του, ὅπως ἐξοπλίζων 30 κάτεργα ἐνεργήσῃ πειρατικὴν ἐπιδρομὴν κατὰ τοῦ Ἁγίου Ὄρους μὲ ἀντικειμενικὸν σκοπὸν νὰ κουρσεύσῃ τὰς μονάς, νὰ συλλάβῃ σκλάβους καὶ νὰ λεηλατήσῃ τὰ πάντα. Τὴν νύκτα, κατὰ τὴν ὁποίαν κατέπλευσε ὁ στόλος, ὁ Τοῦρκος ναύαρχος εἶδε καθ’ ὕπνον γυναῖκα, ἡ ὁποία τὸν παρώτρυνε ν’ἀποχωρίσῃ ἀμέσως, διότι ἄλλως ἡ ἀρμάδα θὰ κατεστρέφετο. Καὶ ὁ μὲν ναύαρχος δὲν ἀνεχώρησεν, ἀλλὰ μετ’ ὀλίγον ἔπνευσε σφοδρότατος ἄνεμος, ἡ θάλασσα ἐταράχθῃ, ἄγρια κύματα ἐξέσπασαν καὶ ἐκ τῶν κατέργων ἄλλα μὲν ἐβυθίστηκαν, ἄλλα δὲ κατεστράφησαν προσκρούσαντα ἐπὶ τῶν ἀπόκρημνων βράχων.

Ὁ ναύαρχος μόλις κατορθώσας νὰ διασωθῇ ἔφθασε κακῶς ἔχων εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ διηγήθη τὰ συμβάντα εἰς τὸν σουλτάνον. Τότε ἀπεφασίσθη ν’ ἀφεθῇ ἀνενόχλητον τὸ Ἅγιον Ὄρος, οἱ δὲ μοναχοὶ ἀπέδωσαν τὸ θαῦμα εἰς τὴν Θεομήτορα».**

***

   Τὸν Ἰούλιο τοῦ 1502, Ἑνετὸς ναύαρχος ἐνήργησε πειρατικὴ ἐπιδρομὴ κατὰ τῆς περιοχῆς τῆς Καβάλας, ἐπὶ κεφαλῆς στόλου 34 γαλερῶν. Λεηλάτησε καὶ ἄρπαξε τὰ πάντα καὶ ἔκαψε τὶς ἀποθῆκες τοῦ λιμανιοῦ. Ἀναγκάσθηκε νὰ φύγῃ μὲ τὴν πλούσια λεία του, ὅταν δέχθηκε ἐπίθεση ἀπὸ Τούρκους ἰππεῖς.

Στὴν συνέχεια οἱ ἑνετικὲς γαλέρες κατευθύνθηκαν πρὸς τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ τὴν περιοχὴ τοῦ κόλπου τῆς Θεσσαλονίκης ὅπου μὲ ἐκτεταμένες ἀποβάσεις ἀπογύμνωσαν τοὺς κατοίκους ἀπὸ τὶς περιουσίες τους. Οἱ Ἑνετοὶ κουρσάροι ἐκτὸς τῶν λαφύρων ποὺ ἀπεκόμιζαν ἀπὸ τὶς ἐπιδρομές τους αἰχμαλώτιζαν καὶ πολλοὺς χωρικούς οἱ ὁποῖοι προορίζονταν γιὰ τὰ σκλαβοπάζαρα τῆς Μεσογείου.  (Γιὰ τὸ θέμα διαβᾶστε Μακεδόνες στὰ σκλαβοπάζαρα τῆς Κρήτης)

   Τὸ ἔτος 1517 πειρατικὰ σκάφη τοῦ Μεγάλου Μαγίστρου τῆς Ρόδου ἀπὸ τὸ τάγμα τῶν Ἱπποτῶν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου, λεηλάτησαν τὰ παράλια τῆς βορείου Ἑλλάδος καὶ αἰχμαλώτισαν διάφορους Τούρκους, προοριζόμενους γιὰ τὰ σκλαβοπάζαρα. Μεταξὺ τῶν Τοῦρκων αἰχμαλώτων ἦταν καὶ μερικοὶ σημαίνοντες. Ὁ ἀρχηγὸς τοῦ τουρκικοῦ στόλου, ἒξαλλος ἀπὸ αὐτὴν τὴν πειρατεία, ἔστειλε ἀπειλητικὴ ἐπιστολὴ στὸν Μάγιστρο τῆς Ρόδου, λίαν χαρακτηριστικὴ τῆς τουρκικῆς ὑπεροψίας καὶ τοῦ ὑπερφίαλου ἐγωϊσμοῦ τῶν Τούρκων τῆς ἱστορουμένης ἐποχῆς:

     «…. οἱ Μουσουλμάνοι μὲ τὴν βοήθειαν τοῦ θεοῦ κόπτουν τὰς κεφαλὰς τῶν ἐχθρῶν τῆς πίστεως, χύνουν τὸ αἷμα των, αἰχμαλωτίζουν τοὺς παίδας των καὶ ψήνουν τὰ ἐντόσθιά των καὶ τοιουτοτρόπως ἐγένετο ἔως σήμερον. Τώρα ἡ σπάθη τῶν Μουσουλμάνων εὐρίσκεται εἰς χεῖρας τοῦ σουλτάνου Σελήμ… Ὅλοι οἱ ἀφένται τῆς Μπαρμπαριᾶς συνεφώνησαν τώρα καὶ ἔστειλαν πρέσβεις, διὰ νὰ παραχωρήσουν τὰς χώρας των, κύπτουν δὲ τὴν κεφαλὴν εἰς τὴν γὴν εἰς ἔνδειξιν ὑποταγῆς· καὶ σὺ ποὺ εἶσαι εἰς σκύλος ψωραλέος ἀπὸ μίαν μάνδραν, σκύλε, σκύλας γέννημα, σκύλε τῆς κολάσεως καὶ ὀνομάζεσαι καὶ «μέγας σκύλος», εἰς τὸν καιρὸ τοῦ Αὐθέντου, ὅστις κυβερνᾷ τὸν κόσμον, πῶς ἐνεργεῖς τοιαύτας πράξεις καὶ ἐξέρχεσαι εἰς τὴν θάλασσαν καὶ αἰχμαλωτίζεις ἐμπόρους;

Ἐλπίζω, πώς, ὅταν μάθῃ ὁ αὐθέντης μου τὰς λωποδυσίας σου, θὰ διατάξῃ ἐμὲ τὸν δοῦλον του καὶ τότε ἀπὸ σὲ καὶ τοὺς ἄλλους ὁμοίους σου σκύλους θ’ ἀφαιρέσω τὸ ξύγκι καὶ θ’ ἀλείψω τὰς γαλέρας μου. Αὐτὴν τὴν προειδοποίησιν ν’ ἀποστείλῃς καὶ εἰς τὸν Πάπαν σου καὶ βασιλέα, τοὺς μεγαλυτέρους ἀπὸ σὲ σκύλους, γεννήματα σκύλων…[…]…»

   Γιὰ αἰῶνες στοίχειωναν τὴν χώρα καὶ πνίγαν τὴν ψυχὴ τοῦ ἔθνους. Λεηλάτησαν γῆ καὶ πνεῦμα, χαρὲς καὶ ἀνάσες. Τρώγονταν οἱ ὕαινες πάνω ἀπὸ τὴν λαβωμένη Ἑλλάδα...

Βιβλιογραφία 
«Ἡ πειρατεία εἰς τὰ παράλια τῆς Μακεδονίας κατὰ τὴν τουρκοκρατίαν», Ἰ. Κ. Βασδραβέλλης, «Μακεδονικὰ, τομ Ε’, Θεσσαλονίκη 1963», ΕΜΣ
«Μνημεῖα Μακεδονικῆς Ἱστορίας», Κωνσταντίνου Δ. Μέρτζιου, Β’ Ἒκδ., Θεσσαλονίκη 2007 
Οἱ εἰκόνες εἶναι ἀπὸ ἐδῶ! καὶ ἐδῶ!

*Εὐλογίου Κουρίλα, «Κατάλογος τῶν κωδίκων τῆς Ἱερᾶς Σκήτης Καυσοκαλυβίων» ἐκδιδόμενος ὑπὸ τοῦ μητροπολίτου πρῲην Λεοντοπόλεως Σωφρονίου Εὐστρατιάδου. Paris 1930, σελ. 36.
**Σημ. Ἰ. Κ. Βασδραβέλλη: Ἐν τούτοις μετὰ πάροδον ἐτῶν τινων, ἐπὶ βασιλείας τοῦ σουλτάνου Σελήμ τοῦ Α’, υἱοῦ τοῦ Βαγιαζήτ, ἐνηργήθη καὶ ἄλλη πειρατικὴ ἐπιδρομὴ κατὰ τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους. Εἰς τὸν κώδικα τῆς Μονῆς Ἁγίου Παύλου ὑπάρχει ἐνθύμησις, ἀναγράφουσα τὰ ἐξῆς: «Ἐν ἔτει ζ,οε’ (1566;) μηνὶ Ὀκτωβρίῳ ἐβασίλευσεν ὁ Σελήμης καὶ ἐχάλασεν καὶ ἐκούρσευσε τὰ μοναστήρια καὶ ἐπῆρε τὸν βίον τους· φεῦ τῆς μανίας καὶ τῆς ἀδικίας ὁποὺ ἔκαμεν.