ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΣΤΟΥΣ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΜΕΝΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ (1908)

Τμῆμα ἀπὸ τὸν χάρτη ποὺ περιεῖχε ἡ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ
~~~

     «Ὁ Ἴδας (Ἴων Δραγούμης), μ’ ὅλα τὰ ξεχωριστὰ λογοτεχνικὰ του χαρίσματα, θ’ ἀπομένει στὴν ἱστορία τῆς νεοελληνικῆς λογοτεχνίας περισσότερο ὡς πολεμιστής, militant, παρὰ ὡς λογοτέχνης. Ἡ κυρίαρχη γραμμὴ σ’ ὅλη τὴ σκέψη του, σ’ ὅλη τὴν ἐργασία του, ἦταν ὁ ἀγώνας, ὁ πόλεμος. Γιὰ τοῦτο, ἂν καλοπροσέξει κανεῖς καὶ κεῖνες τὶς σελίδες του ἀκόμα, ποὺ φαίνονται, σὲ πρῶτο διάβασμα, καθαρὰ λογοτεχνικές, θὰ ἰδεῖ πὼς κάτου κι ἀπὸ τὶς ἁπαλότερες φράσεις κουφοβράζει ἡ ἀκράτητη ὁρμὴ τοῦ πολεμιστῆ…» Ἀπὸ τὰ προλεγόμενα τοῦ Δ.Π. Ταγκόπουλου, στὸ βιβλίο ’’ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ (ΙΔΑΣ) 10 ἄρθρα του στὸ «Νουμᾶ»’’

Οἰ ἀφορμὲς καὶ οἱ αἰτίες τοῦ Μακεδονικοῦ ζητήματος, μέσα ἀπὸ τὸν κατανοητὸ λόγο τοῦ Ἴωνος Δραγούμη:

Ἴων Δραγούμης
ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ
ΣΤΟΥΣ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΜΕΝΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ (1908)

     Ἑλληνικὰ χώματα εἶνε κεῖνα ποῦ χιλιάδες χρόνια τώρα τὰ κατοικοῦν καὶ τὰ δουλεύουν Ἕλληνες, ἐκεῖνα ποῦ μέσα τους εἶνε θαμμένα τὰ κόκκαλα ἀπὸ χιλιάδες Ἑλληνικὲς γενεές.

Ἡ ἐλεύθερη Ἑλλάδα μὲ τὰ νησιά της καὶ τὴν Κρήτη, ἡ Ἤπειρο, ἡ Μακεδονία, ἡ Θράκη, ἕνα μέρος τῆς Μικρασίας καὶ ὅλα τὰ νησιὰ τοῦ Μαρμαρᾶ καὶ τῆς Ἄσπρης Θάλασσας εἶνε ἑλληνικὰ χώματα.

Τὰ ἑλληνικὰ τὰ χώματα τὰ ὁρίζουν ἄλλα οἱ Ἓλληνες καὶ ἄλλα οἱ Τοῦρκοι. Οἱ Ἕλληνες ὁρίζουν τὰ λιγώτερα, δηλαδή τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν Κρήτη. Καὶ οἱ Τοῦρκοι ὅλα τ' ἄλλα. Μόνο ἡ Σάμο εἶνε μισοανεξάρτητη. Τὴν Κύπρο τὴν ὁρίζουν, μαζὺ μὲ τὸν Τοῦρκο, οἱ Ἄγγλοι. Γύρω τριγύρω στὰ ἑλληνικὰ τὰ χώματα ζοῦνε λογῆς ἄλλα ἔθνη. Καθῶς βλέπετε καὶ στὸ χάρτη, στὰ βορεινὰ κατοικοῦν οἱ Ἀρβανῖτες, οἱ Σέρβοι καὶ οἱ Μαυροβουνιῶτες, οἱ Βούλγαροι καὶ οἱ Ῥουμάνοι. Πάνω ἀπὸ τὴν Μικρασία, στὰ βορεινά, κατοικοῦν οἱ Ῥῶσσοι, ἔπειτα χαμηλότερα οἱ Ἀρμεναῖοι, οἱ Πέρσες καὶ κάτω κάτω οἱ Ἄραβες.

Κοντὰ στὰ ἑλληνικὰ τὰ χώματα, πέρα ἀπὸ τὴν Κέρκυρα, κατοικοῦν οἱ Ἰταλοί, στὴ δική τους χερσόνησο.

     Λοιπὸν πολλοὶ λαοὶ βρίσκονται γύρω μας. Κ’ ἐπειδὴ ξέρουν πῶς ἡ Τουρκιὰ γρήγορα θὰ ἀποτραβηχτῇ ἀπὸ τὴν Εὐρώπη, ὅλοι αὐτοὶ οἱ γειτονικοί μας λαοὶ κυττάζουν ποιὸς νὰ πρωταρπάξει τοὺς τόπους, πού, φεύγοντας, θ’ ἀφήσουν οἱ Τοῦρκοι. Καὶ οἱ τόποι αὐτοὶ εἶνε ἡ Ἤπειρο, ἡ Μακεδονία, ἡ Θράκη, ἡ Ἀλβανία καὶ ἡ Παλαιὰ Σερβία. Ἀπὸ τοὺς τόπους αὐτοὺς οἱ τρεῖς πρῶτοι, καθὼς τὸ εἴπαμε εἶνε ἑλληνικοί. Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς γειτόνους μας λοιπὸν ἔχουν βάλει στὸ μάτι κ’ ἑλληνικὰ χώματα.

     Οἱ πιὸ χειρότεροί μας ἐχθροί, δηλαδὴ οἱ πιὸ ἐπικίνδυνοι, εἶνε οἱ Σλάβοι. Καὶ Σλάβοι εἶνε οἱ Ῥῶσσοι, Σέρβοι, Μαυροβουνιῶτες, Βούλγαροι καὶ ἄλλοι ποὺ κατοικοῦν μέσ’ τὴν Αὐστρία. Αὐτοὶ ὅλοι πασκίζουν νὰ μᾶς τυλίξουν ἀπὸ παντοῦ, νὰ μᾶς ρημάξουν νὰ μᾶς πνίξουν. Οἰ Ῥῶσσοι ποὺ ἔχουν καὶ τὸ μεγαλύτερο σλαβικὸ κράτος, μᾶς ἔχουν στήσει φανερὸ πόλεμο. Μὰ καὶ οἱ Αὐστριακοὶ μᾶς κατατρέχουν, πιὸ κρυφὰ καὶ πιὸ ἐπιτήδεια. Καὶ οἱ δυό τους βάζουνε τοὺς μικρότερους σλαβικοὺς λαοὺς – πότε τὸν ἕνα, πότε τὸν ἄλλο (δηλαδὴ Σέρβους καὶ Βουλγάρους) – νὰ μᾶς χτυποῦν, νὰ μᾶς βασανίζουν, νὰ μᾶς ἀδυνατίζουν γιὰ ν’ ἀρπάξουν εὐκολώτερα, μόλις παρουσιαστῇ περίσταση, τὰ ἑλληνικὰ τὰ χώματα. Οἱ Αὐστριακοὶ βάζουν καὶ ἄλλους (τοὺς Ἀλβανοὺς, τοὺς Ἐβραίους, τοὺς Φραγκολεβαντίνους καὶ τοὺς Ῥουμάνους).

     Οἱ Ῥῶσσοι πάλι κατεβαίνουν κι’ ἀπὸ τὴν Ἀσία γιὰ νὰ μᾶς περικυκλώσουν. Στὸν Ἅγιο Τάφο, στὴν Ἰερουσαλήμ, ἔχουνε στρατόπεδο ἀπὸ καλογέρους καὶ προσκυνητάδες, καὶ ὅλο κι’ ἀγοράζουν τόπους, χτίζουνε μοναστήρια καὶ προσκυνήματα. Καὶ ἀλλοῦ, ὅπου καὶ νἄβρουν ἀγοράζουν τόπους καὶ χτίζουνε μοναστήρια, στὸ Ἅγιο Ὂρος, κοντὰ στὴ Θεσσαλονίκη (Μακεδονία), στὸν Ἄγιο Στέφανο κοντὰ στὴν Πόλη (Θράκη), στὸν Τσεσμὲ κοντὰ στὴ Σμύρνη (Μικρασία).  

Τὶ τὰ θέλουν τὰ τόσα μοναστήρια οἱ ἅγιοι τοῦτοι ἄνθρωποι ὁ Θεὸς τὸ ξέρει. Μὰ πρέπει νὰ τὸ ξέρουμε καὶ ἐμεῖς. Σκοπὸς τῶν Ῥώσσων εἶνε νὰ πάρουν τὴν Πόλη καὶ τὰ Στενὰ (Βόσπορο καὶ Δαρδανέλλια), νὰ φτάσουν κι’ ἀπὸ τὴν Εὐρώπη κι’ ἀπὸ τὴν Ἀσία ὡς τὴν Ἄσπρη Θάλασσα, καὶ νὰ μὴν ἀφήσουν τὸ Ἑλληνικὸ ἔθνος νὰ μεγαλώσῃ.

     Στὴ Μακεδονία καὶ στὴ Θράκη εἶνε βαλμένοι οἱ Βούλγαροι νὰ μᾶς σφάζουν καὶ νὰ μᾶς ῥημάζουν. Σκοτώνουν ἀνθρώπους, καῖν ἀμπέλια, χωράφια, δέντρα, καταστρέφουν ἐκκλησίες καὶ σκολειά, κάνουνε στάχτη χωριὰ ὁλάκερα. Τώρα, σ’ αὐτὰ τὰ μέρη γίνεται κ’ ἓν ἄλλο κακὸ ποῦ πρέπει κι’ αὐτὸ νὰ τὸ ξέρουμε. Ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας οἱ Τοῦρκοι σιγὰ σιγὰ φεύγουνε κατὰ τὴν Ἀσία, γιατὶ νοιώθουν πῶς σὲ λίγο δὲ θὰ μείνει πιὰ ψωμὶ γι’ αὐτοὺς στὴν Εὐρώπη. Φεύγοντας, ἀφίνουν τὰ χωράφια καὶ τὰ τσιφλίκια τους, καὶ τὰ παίρνουν οἱ Σλάβοι.

Ἀλλὰ, ἀπὸ τὰ ἴδια μέρη καὶ δικοί μας φεύγουνε στὴν ξενιτειὰ γιὰ νὰ μαζέψουν τοὺς θησαυροὺς τοῦ Κροίσου ποὺ θὰ τοὺς βροῦνε τάχα ἐκεῖ, σκορπισμένους στοὺς δρόμους. Τὴν θέση λοιπὸν τῶν δικῶν μας πάλε οἱ Σλάβοι τὴν παίρνουν, γιὰ οἱ Ἑβραῖοι, γιατὶ καὶ τοῦτοι ἀγοράζουνε μεγάλα τσιφλίκια καὶ φέρνουν Σλάβους χωριάτες νὰ τοὺς τὰ ὀργώσουν. Τὸ κατάλαβε ἡ σλαβικὴ προπαγάνδα καὶ σὰν καλὸ τῆς φάνηκε νὰ κατεβαίνουν Σλάβοι στὰ νότια καὶ νὰ ζυγώνουν στὴν Ἄσπρη Θάλασσα, στὴ Θράκη καὶ στὴ Μακεδονία, σὲ τόπους δηλαδὴ ἑλληνικούς, καὶ ν’ ἀγοράζουνε χτήματα.  

Αὐτὸς εἶνε ὁ μεγάλος κίνδυνος γιὰ τὸ ἔθνος μας, γιὰ ὅσους ἔχουνε μάτια καὶ βλέπουν. Γυρεύουν οἱ Σλάβοι σιγὰ σιγὰ νὰ μᾶς πάρουν τὸ χῶμα.

     Στὴν Ἤπειρο καὶ στὴν Μακεδονία μνήσκουν καὶ κάμποσοι Ἑλληνοβλάχοι, σκόρπιοι σὲ διάφορες πολιτείες καὶ χωριά. Αὐτοὺς, μὲ τὴν ἀφορμὴ τάχα πῶς εἶνε συγγενεῖς τους, βάλθηκαν οἱ Ῥουμάνοι νὰ μᾶς τοὺς πάρουν καὶ νὰ τοὺς κάνουν Ῥουμάνους. Φωνάζουν οἱ κακόμοιροι οἱ Βλάχοι πῶς δὲν εἶνε Ῥουμάνοι, πῶς δὲ θέλουν νὰ εἶνε ἄλλο παρὰ Ἕλληνες. Οἱ Ῥουμάνοι τίποτε, μὲ τὸ ζόρι θὰ τοὺς κάμουν δικούς τους. Τοὺς Ῥουμάνους σ’ αὐτὸ τους τὸ φέρσιμο τοὺς ὑποστηρίζουν καὶ ἄλλοι, οἱ Γερμανοί, οἱ Αὐστριακοὶ καὶ οἱ Τοῦρκοι, ποῦ γυρεύουν μὲ κάθε τρόπο νὰ μᾶς ἀδυνατίσουν.

Γιὰ τὴν ἴδια αἰτία ἔχουνε βάλει οἱ Γερμανο-Αὐστριακοὶ καὶ τοὺς Ἑβραίους νὰ μᾶς χτυποῦν στὴ Μακεδονία. Αὐτοὶ φυσικὰ, ἐμπορικὸς καὶ τραπεζιτικὸς λαὸς, μᾶς κάνουν συναγωνισμὸ μέσα σὲ ὅλη τὴν Τουρκιά. Αὐτοὺς λοιπὸν ηὖραν κ’ ἔκαμαν πελάτες τους οἱ Γερμανο-Αὐστριακοὶ γιὰ νὰ διαδώσουν τὸ ἐμπόριό τους καὶ τὰ προϊόντα τους, καὶ σύγκαιρα νὰ μᾶς ἀδυνατίσουν ἐμᾶς.

     Στὴν Ἀλβανία κάθονται οἱ Ἀρβανίτες, συγγενικός μας λαὸς ποὺ ἐχθρεύεται τοὺς Σλάβους. Ὅμως καὶ αὐτοὺς τοὺς ἒχουν φαρμακώσει οἱ Αὐστριακοὶ ἐναντίο μας, καὶ οἱ Ἰταλοὶ τὸ ἲδιο, γιατὶ καὶ οἱ δυό τους γυρεύουνε νὰ πάρουνε τὴν Ἀρβανιτιά. Μᾶς βάζουν λοιπὸν ζιζάνια καὶ τρωγόμαστε μὲ τοὺς Ἀρβανίτες, τοὺς κολακεύουν αὐτοὺς, τοὺς λὲν πῶς εἴμαστε ἐχθροί τους καὶ τοὺς ἀναγκάζουν νὰ μᾶς κυνηγοῦν στὴν Ἤπειρο γιὰ νὰ μᾶς ἀδυνατίσουν. Ἀλλὰ τοὺς γέλασαν τοὺς Ἀρβανίτες πῶς εἴμαστε ἐχθροί τους, πῶς δὲν θέλουμε νὰ προκόψουν μήτε νὰ φκιάξουν καὶ αὐτοὶ τὸ ἔθνος τους. Τοὺς Ἀρβανίτες ἐμεῖς τοὺς ἀγαποῦμε, εἶνε ἀδέρφια μας καὶ θέλουμε τὸ καλό τους, καὶ ἔχουμε ὅπως καὶ κεῖνοι ἐχθροὺς τοὺς Σλάβους. Λοιπὸν πάντα ἀδερφικὰ μαζί τους πρέπει νὰ ζοῦμε, μαζὺ νὰ πολεμοῦμε τοὺς Σλάβους.

     Κοντὰ σ’αὐτοὺς ὅλους εἶνε κ’ οἱ Τοῦρκοι. Ὁρίζουν ἀκόμα τοὺς τόπους ποὺ τοὺς ἔχουνε στὸ μάτι τὰ γειτονικὰ μεγάλα ἔθνη. Μὰ οἱ Τοῦρκοι εἶνε ξένοι καταχτητές, ἦρθαν καὶ θὰ φύγουν πάλι. Αὐτοὶ τοὐλάχιστο δὲ θέλησαν ἢ δὲν κατάφεραν ποτὲ νὰ μᾶς πάρουν τὴ θρησκεία, τὴ γλῶσσα, τὸν ἐθνισμό μας. Ἐνῶ οἱ ἄλλοι λαοὶ ποῦ μᾶς περιτριγυρίζουν καὶ τὸ θέλουν καὶ τὸ καταφέρνουν. Γι’αὐτὸ εἶνε καὶ πιὸ ἐπικίνδυνοι ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Ἀλλὰ οἱ Τοῦρκοι δὲν ξέρουν νὰ φυλάξουν τὸ ἔθνος μας ἀπὸ τὶς ἐπιβουλὲς τῶν τριγυρινῶν ἐθνῶν. Καὶ δυστυχῶς οἱ Τοῦρκοι δὲν ξέρουν νὰ κυβερνήσουν δίκαια τοὺς λαοὺς ποὺ κατάκτησαν, καὶ γι’αὐτὸ ὅσοι ἔχουν νὰ κάμουνε μαζύ τους, ἕνα μονάχα γυρεύουν, πῶς νὰ τοὺς ξεφορτωθοῦν μιὰν ὥρα ἀρχήτερα. Σεῖς οἱ σκλαβωμένοι Ἕλληνες ποὺ σᾶς ὁρίζουν οἱ Τοῦρκοι, ξέρετε πόσο δυνατὴ εἶνε ἡ λαχτάρα σας γιὰ νὰ ξεσκλαβωθῆτε ἀπὸ τὰ χέρια τους.

     Οὔτε ἔγινε, οὔτε καὶ τώρα γίνεται ὅ,τι ἔπρεπε γιὰ νὰ ξεσκλαβωθοῦνε τὰ ἑλληνικὰ χώματα καὶ νὰ ἑνωθῇ ὅλη ἡ Ἑλληνικὴ Φυλή, νὰ κάμει ἕνα, μεγάλο, ἐλεύθερο καὶ δυνατὸ Ἑλληνικὸ Κράτος.  

Ὅπως εἴμαστε κομματιασμένοι ἐμεῖς, οἱ Ἕλληνες, μένουμε ἀδύνατοι, δὲν δουλεύουμε ὅλοι μαζὺ μ’ ἕνα σκοπό, δὲν πολεμοῦμε ὅπως ἔπρεπε τοὺς ἐχθρούς μας. Κι’ ὅμως καὶ καιρὸ εἴχαμε καὶ χρήματα δὲ μᾶς λείψανε γιὰ νὰ ἀγωνιστοῦμε νὰ καταφέρουμε τὴν ἔνωσή μας. Θὰ πῇ πῶς δὲν εἴμαστε ἀρκετὰ ἄνθρωποι, ἀρκετὰ ἀνεξάρτητοι γιὰ νὰ σηκώσουμε κεφάλι κατεπάνω στὸν Τοῦρκο. Κ’ ἔχουμε χρέος νὰ γίνουμε ἄνθρωποι, γιατὶ γύρω μας εἶνε κίνδυνοι ποῦ χρειάζονται ἄνθρωποι δυνατοί, ἀληθινοὶ Ἕλληνες, γιὰ νὰ τοὺς νικήσουν…[…]…

Ὁλόκληρο τὸ βιβλιαράκι τῆς ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ μπορεῖτε νὰ τὸ βρεῖτε ἐδῶ -> anemi.lib.uoc.gr
Ἡ φωτογραφία εἶναι ἀπὸ www.ascsa.edu.gr