Κρῆτες στὴν Μακεδονία

   Τὸν Ἰούνιο τοῦ 1903, φτάνουν στὴν Μακεδονία οἱ Εὐθύμιος Καούδης, Γεώργιος Δικώνυμος Μακρῆς, Λαμπρινὸς, Σκουντρῆς, Βρανᾶς, Περάκης, Μπονάτος, Ζουρίδης, Σεϊμένης, ὅλοι Κρητικοί καὶ μάλιστα Σφακιανοί. Τοὺς ἔστελνε ὁ Παῦλος Μελᾶς. 

Καλαμπάκα, 42η Ταξιαρχία...

 

   Μετά τα Δεκεμβριανά, η ύπαιθρος μαστιζόταν από τη δράση ανταρτικών ομάδων ή και μεμονωμένων πολιτών που προέβαιναν στη χρήση βίας εναντίον των εθνικοφρόνων. Οι ανταρτοομάδες ελέγχονταν από το ΚΚΕ και οι μεμονωμένοι πολίτες ταυτίζονταν με το κόμμα, ενώ η ένοπλη δράση τους εκπορευόταν από τις εντολές του ΚΚΕ στη βάση συγκεκριμένου σχεδίου για την υπονόμευση της χώρας. 

Ἡ Βόρειος Ἑλλάδα ὑπὸ Βουλγαρικὴν κατοχὴν (1941 – 1944)

  Οἱ Βούλγαροι δὲν ἔλαβαν οὐδεμίαν πρόνοιαν νὰ τηρήσουν τὰ προσχήματα καὶ νὰ ἀποκρύψουν τὶς ἐχθρικές τους διαθέσεις ἔναντι τοῦ πληθυσμοῦ σὲ Μακεδονία καὶ Θράκη. 

Κῶς 1943!

 

   Μετὰ τὴν συνθηκολόγηση τῆς Ἰταλίας στὶς 8 Σεπτεμβρίου 1943, ὁ φόβος ἀντιποίνων ἀπὸ πλευρᾶς τῶν Γερμανῶν, ἦταν διάχυτος στὶς τάξεις τῶν 4.000 περίπου ἀνδρῶν τῆς ἰταλικῆς φρουρᾶς τῆς Κῶ.

Ὁ Victor Hugo καὶ ἡ Ἑλλάδα…

 

Illustration for the Victor Hugo's book : Les Orientales,

by Jean Alfred Gérard-Séguin (1805-1875)

   Οἱ πρῶτες ποιητικὲς ἀναφορὲς τοῦ Βίκτωρος Οὑγκῶ σχετικὰ μὲ τὸν ἀγώνα τῶν Ἑλλήνων, ἐμφανίζονται τὸ ἔτος 1826 μὲ τὴ δημοσίευση στὸν γαλλικὸ Τύπο τοῦ ποιήματος «Τὰ Κεφάλια τοῦ Σαραγιοῦ» (Les têtes du serail), ἐμπνευσμένου ἀπὸ τὴν Ἔξοδο τοῦ Μεσολογγίου, ὅπου ἐμφανίζονται μεταξὺ τῶν 6000 κεφαλῶν, ποὺ εἴχαν ἀποσταλεῖ στὸ σαράγι νὰ συνομιλοῦν μεταξύ τους τὰ τρία κεφάλια τοῦ Μάρκου Μπότσαρη, τοῦ Ἐπισκόπου Ρωγῶν Ἰωσῆφ καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Κανάρη. 

Μεσολόγγι, 10 Απριλίου 1826

10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1826.

Λένε πως ἐτρωγαν ἀλογα, σκυλιά, γάτες και ποντίκια για να επιβιώσουν.

Λένε πως οι μάνες έσφαζαν τα μωρά τους για να μη πέσουν στα χέρια του οχτρού και μετά αυτοκτονούσαν με το ίδιο ματωμένο μαχαίρι.

Λένε πως ένας Τούρκος πήγε να σκυλέψει το άψυχο κορμί ενός παιδιού και η μάνα, αφού έβγαλε το μαχαίρι που είχε χώσει πριν λίγο στο στήθος της, τον έσφαξε.

Λένε πως ο ήχος της έκρηξης απὀ την ανατίναξη τράνταξε τον Άδη και τάραξε τον Χάρο.

Γιατί ο Χάρος άκουσε την έκρηξη και περίμενε τους Μεσολογγίτες, μα πιότεροι Τούρκοι κατρακύλησαν κατά εκεί θαρρώ.

Ἐδῶ εἶναι Σύνορα!

ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΟΡΑ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΞΕ ΓΕΛΑΣΕ - ΓΕΦΥΡΑ ΚΗΠΩΝ ΕΒΡΟΥ (voreas)

   Ἡ Γέφυρα Κήπων, 42 χλμ. ἀπὸ τὴν Ἀλεξανδρούπολη. Στὰ σύνορα Ἑλλάδας - Τουρκίας. Μεγάλη γέφυρα μήκους 800 μέτρων περνᾷ τὸν ποταμὸ Ἔβρο, καὶ βρίσκεται δύο περίπου χιλιόμετρα νοτιότερα ἀπὸ τὰ ἴχνη τῆς παλιᾶς Ρωμαϊκῆς γέφυρας, τῆς Ἐγνατίας ὁδοῦ. Ἡ μισὴ σύγχρονη γέφυρα ἀνήκει στὴν Ἑλλάδα, ἡ ἄλλη μισὴ στὴν Τουρκία. Ἀντικριστὰ κυματίζουν οἱ σημαῖες, ἡ γαλανόλευκη ἀπὸ τὴ μία, ἡ κόκκινη μὲ τὸ μισοφέγγαρο ἀπὸ τὴν ἄλλη. 

Ἔτσι χάθηκε ὁ τελευταῖος ἀπόγονος τοῦ Μακρυγιάννη!

   Ἦταν 1η Φεβρουαρίου τοῦ 1944 ὅταν ὁ Κῖτσος Μαλτέζος, νεαρός φοιτητὴς Νομικῆς βγαίνοντας ἀπὸ τὸ σπίτι του στην Λεωφόρο Συγγροῦ 8, δολοφονεῖται ἀπὸ μέλη τοῦ ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας. Ὁ Κῖτσος Μαλτέζος ἦταν ὁ τελευταῖος ἀπ’ εὐθεῖας ἀπόγονος τοῦ Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη. 

Το γεφύρι του Μαυρωτά στο Λιτόχωρο!

Της Αλεξάνδρας Παραφεντίδου*

   Ιστορίες, μύθοι και θρύλοι συνδέονται με τα παλιά γεφύρια του τόπου μας. Πολλά, μάλιστα, τάχει απαθανατίσει και η λαϊκή μούσα. Ένα απ’ αυτά είναι και το γεφύρι του Μαυρωτά. Ένα στενό, πολύ στενό καμαρωτό πέτρινο γεφύρι, χωρίς κάγκελα που έχει ζέψει το στενότερο σημείο του Ενιπέα, στην περιοχή του Λιτοχώρου, προς την πλευρά των στρατώνων, στη χαράδρα, όπου σε μεγάλο βάθος κυλά με σάλαγο τα νερά του το ποτάμι που αναφέραμε. Ποτάμι που σχετίζεται και με μύθους της ελληνικής αρχαιότητας. Στενό, καθώς είναι και χωρίς κάγκελα, όπως είπαμε, χρειάζεται αποκοτιά και να το διαβεί κανείς. Και μόνο που το βλέπεις, σε καταλαμβάνει ίλιγγος. Ακόμη και οι Λιτοχωρινοί, που από παιδιά έχουν αποκτήσει μια σχετική άσκηση στο πέρασμά του, κάθε φορά που τυχαίνει να το διαβούν κάνουν το σταυρό τους. Σαν σουρουπώνει, μάλιστα, ποτέ δεν το περνούν. Γιατί είναι στοιχειωμένο. 

Μάης 1944: Η ιστορική μάχη της γέφυρας των Παππάδων στον ποταμό Νέστο

   Κορυφαία στιγμή της εθνικής αντίστασης στην βουλγαροκρατούμενη περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ήταν η μάχη της γέφυρας των Παππάδων στον ποταμό Νέστο, στις 7 με 11 Μαϊου του 1944. Η μάχη αυτή είναι μια από τις σημαντικότερες της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δυστυχώς, όμως, υποτιμήθηκε η πραγματική της σημασία στις μετέπειτα εξελίξεις και παραμένει μέχρι σήμερα σχεδόν άγνωστη στους περισσότερους και ιδιαίτερα στους νεότερους συμπατριώτες μας. 

Π. Γιαννόπουλος. Ὁ χαλασμένος καθρέπτης

Περικλῆς Γιαννόπουλος

   Ὁ καθρέπτης κάθε λαοῦ εἶνε ἡ Ἱστορία του. Ὁ κάθε λαὸς ἀπὸ τὴν Ἱστορίαν καὶ ἀπὸ τὰ βιβλία ποὺ γράφουν δι᾿ αὐτὸν ἰδικοί του καὶ ξένοι συγγραφεῖς, σχηματίζει τὴν ἰδέαν του διὰ τὸν ἑαυτόν του, ἀπαράλλακτα ὅπως ὁ κάθε ἄνθρωπος γνωρίζει τὸ ἐξωτερικόν του ἀπὸ τὸν καθρέπτην. Καὶ ἀπαράλλακτα ὅπως ὁ κάθε ἄνθρωπος γνωρίζει πῶς εἶνε τὸ ἐξωτερικόν του, χωρὶς νὰ ἔχῃ ἀνάγκην ὅλην τὴν ὥραν, νὰ κυττάζεται εἰς τὸν καθρέπτην διὰ νὰ ἰδῇ ἂν ἔχῃ μαῦρα ἢ ξανθιὰ μαλλιά, τὸ ἴδιον δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην νὰ κυττάζεται κάθε ἡμέραν εἰς τὴν Ἱστορίαν, διὰ νὰ ἰδῇ τὸ ἐθνικόν του Ἐγώ. Ἔχει τὴν ἰδέαν του σχηματισμένην.

Τὴν «τρέλλα» θέλω...

   Ὁ Ἴων Δραγούμης τὸν Πατριωτισμὸ τὸν ἐνήργησε δὲν τὸν φώναξε. Ὅ,τι ὀνειρεύτηκε καὶ ὅ,τι ζήτησε γιὰ τὴν Ἑλλάδα, μπορεῖ νὰ γίνει, ἀρκεῖ νὰ τὸ θελήσουνε πολλοί. Καὶ αὐτὸ φάνηκε ἀπὸ τὴ δράση του καὶ ἀπὸ τὰ βιβλία του. Ὅλη ἡ συγγραφική του ἐργασία, ἕνα σκοπό εἶχε, νὰ ξυπνήσει τὴν κοιμισμένη ἐνέργεια στὶς ψυχὲς τῶν νέων.

Διαβάζουμε στὸ βιβλίο «ΙΔΑΣ (ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ)», τοῦ Δ. Π. ΤΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ἔκδοση τῶν«ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ», Ἀλεξάνδρεια 1918:

Το ολοκαύτωμα της Καντάνου - 3 Ιουνίου 1941

Κάντανος, ένα μικρό χωριό της Κρήτης, στο Νομό Χανίων, έμελλε να γίνει ένα από τα μνημεία της ναζιστικής θηριωδίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.

Οι κάτοικοί της, των γύρω χωριών, αλλά και πολλοί από την επαρχία Σελίνου, αν και ήξεραν ποιο θα ήταν το τίμημα που θα πλήρωναν, αποφάσισαν ν΄ αντισταθούν και να θυσιαστούν στην επέλαση των ναζί.

Ὁ ἀγῶνας τῶν Κλεφτῶν...

   Oἱ Κλέφτες τοὺς δυὸ πρώτους αἰῶνες τῆς τουρκοκρατίας οὔτε ταξικὸ οὔτε ἐθνικὸ ἀγῶνα μποροῦσαν νὰ κάμουν, μὰ οὔτε καὶ ἤξεραν τί θὰ πῇ αὐτό. Ὁ ἀγῶνας τους ἐνάντια στοὺς Τούρκους ἦταν μιὰ ἀπελπιστικὴ αὐτοάμυνα, γιὰ νὰ ζήσουν. ’Ἐξάλλου οὔτε καὶ οἱ ἱστορικές συνθῆκες εἶχαν ὡριμάσει, γιὰ νὰ τοποθετήσουν τὸν ἀγῶνα τους μέσα σὲ πλαίσια ταξικά ἤ ἐθνικά. Μὰ καὶ σὲ καμιὰ ἐποχὴ καὶ σὲ καμιὰ περίπτωση δὲ μποροῦμε νὰ μιλήσουμε γιὰ ταξικὸ ἀγῶνα τῶν Κλεφτῶν ἤ τῶν Χαϊντούκων, γιατὶ αὐτοὶ δὲν ὑπῆρξαν ποτὲ κοινωνικὴ τάξη καὶ οὔτε ἔπαιξαν ποτὲ κανένα ρόλο οἰκονομικό ἤ πολιτικὸ μέσα στὴν τουρκική αὐτοκρατορία, γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ μιλοῦμε γιὰ ταξικό τους ἀγῶνα.

Στὴν Κρήτη τὸ ἀρχαιότερο λαγωνικὸ τῆς Εὐρώπης...

Βοσκοὶ σκαρφαλώνουν στὸν Ψηλορείτη, 1950. Φωτογραφία τοῦ Γάλλου Claude Dervenn

   Οἱ Κρῆτες βοσκοὶ ἐδῶ καὶ αἰῶνες διαφεντεύουν τὴ γενέτειρα τοῦ Δία καὶ τὰ ὀροπέδια τοῦ Ψηλορείτη. Πιστός τους σύντροφος, ὁ Κρητικὸς Ἰχνηλάτης, μία μοναδικὴ ράτσα πρωτόγονου λαγωνικοῦ σκύλου, τοῦ ὁποίου οἱ ρίζες χάνονται στὰ βάθη τῶν μινωικῶν χρόνων. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ὑπάρχουν εὐρήματα καὶ ἀπεικονίσεις τέτοιων σκύλων ἀπὸ τὸ 2500 π. Χ. καὶ θεωρεῖται μία ἀπὸ τὶς παλαιότερες κυνηγητικὲς ράτσες στὴν Εὐρώπη.

Υγειονομική φροντίδα και περίθαλψη των αγωνιστών του 1821

   Για την επιτυχή έκβαση ενός απελευθερωτικού αγώνα της σημασίας και της διάστασης της ελληνικής επανάστασης του 1821 απαραίτητες προϋποθέσεις υπήρξαν, αφενός η ψυχική προετοιμασία των υπόδουλων Ελλήνων και αφετέρου η δημιουργία της ενδεδειγμένης υποδομής, που αφορούσε, μεταξύ άλλων, στη συγκρότηση αξιόμαχων δυνάμεων, στην εξασφάλιση πόρων και εφοδίων και στην οργάνωση επιμελητείας.

Η ανάπτυξη των χερσαίων στρατιωτικών δυνάμεων είχε ως βάση τα σώματα των κλεφτών και των αρματολών, ενώ οι ναυτικές δυνάμεις οργανώθηκαν σταδιακά με την μετατροπή των σιτοκάραβων της Ύδρας των Σπετσών και των Ψαρών σε πολεμικά πλοία.

Ἰων Δραγούμης: Τίποτα δὲν εἶναι ἀδύνατο...

Τίποτε δὲν εἶναι ἀδύνατο. Τὰ δυνατὰ ἀπὸ τὰ ἀδύνατα τὰ ξεχωρίζει μία ψιλὴ ψιλὴ γραμμή. Μὰ εἴμαστε τόσο κολλημένοι κάτω στὰ εὔκολα, τόσο μουδιασμένοι ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ πηδήξουμε ἀπὸ πάνω ἀπὸ τὴν ψιλὴ γραμμή.  

 

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, «ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ ΗΡΩΩΝ ΑΙΜΑ»

*******

Ὁ Σπαρτιάτης Διηνέκης καὶ ἡ 20η ΤΘ Μεραρχία!

Τὸ αὐστηροῦ κλασικισμοῦ γλυπτό ποὺ βλέπουμε στὴ φωτογραφία, εἶναι ἐμπνευσμένο ἀπὸ τὸ ἔργο ζωγραφικῆς τοῦ  Δαβίδ,  "Λεωνίδας στὶς Θερμοπύλες" (David, Léonidas aux Thermopyles).  Τὸ γλυπτὸ Διηνέκης εἶναι ἔργο τοῦ 'Alfred Le Père, grand prix de Rome, καὶ προσφέρθηκει στὴν πόλη ἀπὸ τὸν ἑλληνιστὴ Charles Ernest  Beule, ὅταν ἔγινε  Ὑπουργός Ἐσωτερικῶν.  Ἀναπαριστᾷ τὸν θάνατο τοῦ Διηνέκη στὶς Θερμοπύλες. (ἀπὸ http://saumur-jadis.pagesperso-orange.fr )

Σπαρτιάτης Διηνέκης - Σύμφωνα μὲ τὸν Ἡρόδοτο, «ἀνὴρ ἄριστος»!

Τέλλος Ἄγρας (Σαράντος Ἀγαπηνός)

    Σαράντος Ἀγαπηνὸς τοῦ Ἀνδρέου, ἦταν τὸ πραγματικὸ ὂνομα τοῦ Μακεδονομάχου καὶ ἀνθυπολοχαγοῦ τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ Τέλλου Ἄγρα. Καταγόταν ἀπὸ τοὺς Γαργαλιάνοuς τῆς Πελοποννήσου καὶ γεννήθηκε τὸ 1880 στὸ Ναύπλιο καὶ μεγάλωσε σὲ οἰκογένεια, ἡ ὁποία εἶχε προσφέρει στὸ Ἔθνος πολλοὺς ἀγωνιστές τοῦ 1821.

    Ὁ Ἀγαπηνὸς ἀκολουθώντας τὰ νάματα τῆς οἰκογένειάς του εἰσήλθε στὴ Στρατιωτικὴ σχολή τῶν Εὐελπίδων καὶ στὴ συνέχεια πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ ἀμυνθῇ γιὰ τὰ δίκαια τῶν Ἑλλήνων τῆς Μακεδονίας. Λίγους μῆνες μετὰ τὴν ἀποφοίτησή του ἀπὸ τὴ σχολὴ Εὐελπίδων ζήτησε ἀπὸ τὸν τότε Διάδοχο Κωνσταντῖνο νὰ μετατεθῇ στὰ σύνορα. Ἔκπληκτος ὁ Διάδοχος τὸν μετέθεσε τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1902 στὸν ἀκριτικὸ τότε Τύρναβο, ὅπου ἔγινε ἥρωας πολλῶν ἐπεισοδίων μὲ τοὺς Τούρκους. 

Τα Χριστούγεννα στον ελληνικό παραδοσιακό πολιτισμό...

Της Πολυμέρου-Καμηλάκη, Αικατερίνης*

     Το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων αντικατέστησε πιθανότατα αρχαιοελληνικές ή ρωμαϊκές γιορτές, όπως τα Σατουρνάλια, τα Κρόνια κ.ά., συνδεδεμένες με τις χειμερινές τροπές του ήλιου (το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 22 Δεκεμβρίου).

     Περιλαμβάνει τις ημέρες από την παραμονή των Χριστουγέννων (24 Δεκεμβρίου) έως την παραμονή των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου). Έτσι, είναι φυσικό, οι χριστιανικές γιορτές, όπως είναι η Γέννηση του Χριστού, η εορτή του Αγίου Βασιλείου, η Περιτομή και η Βάπτιση να έχουν συνδεθεί με συνήθειες που αποσκοπούσαν στον εξευμενισμό των δαιμονικών όντων και στην ευετηρία (καλοχρονιά).

     Κύριο χαρακτηριστικό των ημερών αυτών είναι οι αγερμοί (κάλαντα) από μικρούς και μεγάλους, οι μεταμφιέσεις, οι προληπτικές ενέργειες για το καλό της χρονιάς κ.ά.